‹ Πίσω

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

του Μιχάλη Ι. Σερασκέρη

Διοικητικού Επιστήμονος -

- Οικονομολόγου της Υγείας

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 

 

 

1.  ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

 

2. ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΡΩΝ (ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΗ ΕΙΔΙΚΟΥΣ)

 

3.ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

 

4.  ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΟΣΤΟΣ !

 

5. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΩΣ - Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ

 

6.  ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΩΣ

 

7. Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

 

8. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΑ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ - Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ Ε.Σ.Υ. ΤΗΣ Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ

 

9. Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ ΣΤΗ Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΣΗΜΕΡΑ

 

10. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

 

11. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ

 

12. ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΥ  ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

 

13. Ο ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ

 

14. Η ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

 

15. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΙΔΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 

16. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

 

 

Για την εκπόνηση της εργασίας αυτής χρησιμοποιήθηκαν άρθρα τα οποία συνελλέγησαν από τις επιστημονικές Βιβλιοθήκες του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός, του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, του Κέντρου Πολιτικών και Οικονομικών Ερευνών και επίσης από το αρχείο της Εδρας Οικονομίας της Υγείας της Υγειονομικής Σχολής καθώς επίσης και από την προσωπική μας βιβλιοθήκη.

 

Οι τίτλοι των άρθρων που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι εξής :

 

1. REINHARDT E.  UWE : HEALTH CARE FINANCING REVIEW. ANNUAL SUPPLEMENT 1989. Economic Relationships in Health Care. 1989

 

2. ENTHOVEN C. ALAIN : REFLECTIONS ON THE MANAGEMENT OF THE NATIONAL  HEALTH SERVICE. THE NUFFIELD PROVINCIAL HOSPITALS TRUST. LONDON, 1985.

 

3. SCHIEBER J. GEORGE & POULLIER JEAN - PIERRE  HEALTH CARE FINANCING  REVIEW. ANNUAL SUPPLEMENT 1989. Overview of International Comparisons of Health Care.

 

4. McPHERSON KLIM :HEALTH CARE FINANCING REVIEW. ANNUAL  SUPPLEMENT 1989. International Differences in Medical Care Practices.

 

5. MAYNARD ALAN : PAPER PRESENTED TO AN INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON HEALTH CARE SYSTEM AND THE CHALLENGE  OF EUROPE AFTER  1992, ATHENS, MAY 5th 1990. Competition in Health Care. What Does it Mean ?

 

6.  MEYER A.  JACK : ARTICLE - HEALTH CARE FINANCING REVIEW. ANNUAL SUPPLEMENT 1989.

 

7. HURST W. JEREMY : ARTICLE - HEALTH CARE FINANCING REVIEW.   ANNUAL SUPPLEMENT 1989.

 

8. SMITH ALEN BRIAN : MILBANK MEMORIAL FUND QUARTERLY. VOL.   63,  No 1,  1985. Who is the Odd Man out ? Τhe Experience of Western Europe in Containing the Costs of Health Care.

 

9. CULYER  A.  J.  :  HEALTH CARE  FINANCING REVIEW. ANNUAL SUPPLEMENT 1989. Cost Containment in Europe.

 

10. FRECH H. E. III : HEALTH CARE IN AMERICA - THE POLITICAL ECONOMY OF HOSPITALS AND HEALTH INSURANCE.  PACIFIC RESEARCH INSTITUTE  FOR  PUBLIC  POLICY.  SAN  FRANCISCO, CALIFORNIA  Monopoly in Health Insurance  :  The Economics of Kartell v. Blue shield of Massachusetts.

 

11. GROSSMAN H. JEROME : INQUIRY 23 - FALL 1986. Community,  Commitment,  Competition, and the Future of Academic Medical  Centers.

 

12. TRESNOWSKI R. BERNARD : INQUIRY 23 - SPRING 1986. In the New Health Care Market : Look before You Choose.

 

13. BURNETT ROBERT :  HOSPITALS - SEPTEMBER 16, 1984. Using the Market to Change Health Care.

 

14. JONSSON  BENGT :  HEALTH CARE  FINANCING REVIEW. ANNUAL    SUPPLEMENT 1989. What Can Americans Learn from Europeans ?

 

15. ENTHOVEN C. ALAIN : HEALTH CARE FINANCING REVIEW. ANNUAL SUPPLEMENT 1989. What Can Europeans Learn from Americans ?

 

16. ENTHOVEN ALAIN &  KRONICK  RICHARD  :  THE  NEW ENGLAND JOURNAL OF  MEDICINE.  VOL 320.  No 1  - SPECIAL ARTICLE - A  Consumer Choice Health Plan for the 90s.

 

17. ENTHOVEN  ALAIN &  KRONICK  RICHARD :  THE  NEW ENGLAND JOURNAL  OF MEDICINE.  VOL 320.  No 2  - SPECIAL ARTICLE - A Consumer Choice Health Plan for the 90s.

 

18. WORKING FOR PATIENTS. PRESENTED TO PARLIAMENT - JANUARY 1989. LONDON HER MAJESTY'S STATIONERY OFFICE.

 

19. ERICKSON M.  GARY & FINKLER A. STEVEN : MEDICAL CARE - AUGUST 1985, VOL. 23, No 8. Determinants of Market Share for a Hospital's Services.

 

20. JANSSEN RICHARD & VAN DER MADE JAN : HEALTH POLICY, 14,  1990. Privatisation in  Health Care :  Concepts Motives and Policies.

 

21. NAABORG R. : INTRODUCTION PRESENTED ON THE INTERNATIONAL CONGRESS HEALTH CARE SYSTEMS AND THE CHALLENGES OF EUROPE AFTER  1992, ATHENS, 7th MAY 1990. Health Care in Europe After 1992 : Setting "Boundaries" or Common Responsibilities ?

 

22. POINTER D. DENNIS : HEALTH CARE MANAGEMENT REVIEW, 1990, 15 (3). Offering - Level Strategy  Formulation in Health Service Organizations.

 

23. PARKER PETER : THE LANCET, MAY 28, 1988 . A Free  Market in Health Care.

 

24.  ROBINSON RAY : BRITISH MEDICAL JOURNAL, VOL. 298, 18 FEBRUARY 1989. New Health Care Market.

 

25. MacSTRAVIC SCOTT : HEALTH CARE MANAGE REVIEW. (14) 1989. Market Administration in Health Care Delivery.

 

26. DRANOVE DAVID & SATTERTHWAITE MARK &  SINDELAR JODY : INQUIRY (23)  WINTER  1986. The Effect of  Injecting Price Competition into the Hospital  Market : The Case of Preferred Provider Organisations.

 

27. BEGUN W. JAMES & LIPPINCOTT C. RONALD : JOURNAL OF  HEALTH POLITICS, POLICY AND LAW. VOL. 7, FALL 1982. A Case Study in the Politics of Free - Market Health Care.

 

28. WHITE L. STEPHEN &  CHIRIKOS N. THOMAS : MEDICAL CARE. MARCH 1988. VOL 26. No 3. Measuring Hospital Competition.

 

29. PAULY V. MARK : A Primer on Competition in Medical Markets.

 

30.  THORNTON  G. : HEALTH  SERVICES MANAGEMENT. NUFFIELD PROVINCIAL HOSPITALS. LONDON 1986. Competition and Cooperation.

 

31.  KΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ  Γ. : ΑΡΘΡΟ. Ο Ανταγωνισμός  στην Αγορά Υπηρεσιών  Υγείας : η Διεθνής Εμπειρία και η Ελληνική Προοπτική.

 

32. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ : (ΑΘΗΝΑ ΜΑΙΟΣ 1990) : Τα Συστήματα Υγείας και η Πρόκληση της Ευρώπης Μετά το 1992.

 

33. ΜΑΘΙΑΝΑΚΗΣ  Γ. : ΠΡΑΚΤΙΚΑ Α'  ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ  ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1989 - Εναλλακτικά Συστήματα Χρηματοδότησης. Μια κριτική Προσέγγιση του Προβλήματος "Χρηματοδότηση" με βάση τη Διεθνή Εμπειρία.

 

34. ΤΣΟΠΕΛΑΣ Σ. : ΠΡΑΚΤΙΚΑ Α' ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ  ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1989 - Τα Οικονομικά του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων

 

35. Γ. ΤΕΡΖΗ : ΠΡΑΚΤΙΚΑ Α' ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1989 - Στοιχεία Φαρμακευτικής Κατανάλωσης στην Ελλάδα

 

36. Χ. ΠΙΣΙΩΤΗΣ : ΠΡΑΚΤΙΚΑ Α' ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1989 - Ιατρική Οικονομία των Νοσοκομείων 1977 - 1987

 

37. Δ ΑΝΔΡΙΩΤΗ : ΠΡΑΚΤΙΚΑ Α' ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ  ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1989 - Οι Ανθρώπινοι Πόροι στον Υγειονομικό Τομέα

 

38. Γ. ΜΑΡΔΑΣ : ΠΡΑΚΤΙΚΑ  Α'  ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1989 - Η Δυναμική Προσέγγιση της Εκπαίδευσης στη Λειτουργία του Συστήματος Υγείας και η Οικονομική της Διάσταση.

 

39. Ι. ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ : ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΥΓΕΙΑΣ - Δυνατότητες για μια Αποτελεσματική Οργάνωση και Λειτουργία των Υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα.

 

40. Α. ΚΑΜΜΑΣ : ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΥΓΕΙΑΣ - Ομιλία

 

41. Η. ΜΟΣΙΑΛΟΣ : Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΟΙΞΗ - ΑΘΗΝΑ 1990

 

42. Γ. ΚΥΡΙΟΠΟΥΛΟΣ : ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - HELLENEWS - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1991 - Πρόκληση για Επενδύσεις ο Τομέας της Υγείας

 

43. Χ. ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ : ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - HELLENEWS - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1991 - Αγώνας Δρόμου

 

44. ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ ΜΑΡΙΕΤΤΑ :  Ετοιμο ως το 1993 το Πληροφοριακό Σύστημα Νοσοκομείων

 

45. ΣΚΟΥΤΕΛΗΣ Γ.  :  ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ  -  ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ - ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1990

 

46.  ΣΚΟΥΤΕΛΗΣ Γ. : ΚΑΙΡΟΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΚΕΡΔΟΣ 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1990 - ΣΕΛΙΔΑ 20

 

47.  LUDWIG  VON  MISES  :  H  ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ  ΤΗΣ  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΡΩΕΚΔΟΤΙΚΗ - ΑΘΗΝΑ 1984

 

48.  Α. ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ - Γ. ΛΟΥΛΗΣ : Η ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙMAGO - ΑΘΗΝΑ 1985

 

49.  Γ.Κ.  ΜΠΗΤΡΟΣ :  ΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ  ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ  ΤΟΥΣ - Ι.Ο.Β.Ε. - ΑΘΗΝΑ 1985

 

50.  Γ.Α.  ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ  :  Ο  ΔΗΜΟΣΙΟΣ  ΤΟΜΕΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - Ι.Ο.Β.Ε. - ΑΘΗΝΑ 1985

 

51.  ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΕΡΑΣΚΕΡΗΣ :  ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ - ΑΘΗΝΑ 1991

 

52.  ΤΖΕΝΗ  ΚΟΥΡΕΑ  -  ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΥ : ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ - ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

 

53. ΤΖΕΦΡΕΥ ΛΕΒΕΤ : ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ - ΥΓΕΙΟΝΟΜΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

 

54.  ΜΑΡΙΑ ΚΟΝΤΟΥΛΗ  -  ΓΕΙΤΟΝΑ  :  ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ  ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ - ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

 

55.  ΓΕΩΡΓΟΥΣΗ ΕΥΓΕΝΙΑ : ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ - ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

 

56.  ΔΗΜΟΥΤΣΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ :  ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ  ΕΡΓΑΣΙΑ - ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ               ΣΧΟΛΗ ΑΘΗΝΩΝ

 

 

 

Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε με σκοπό να περιγράψει το πρόβλημα της  εκρηκτικής αυξήσεως του κόστους των Υπηρεσιών Υγείας κατά τα τελευταία χρόνια  σε όλες του τις διαστάσεις και περισσότερο, να αναφερθεί στους τρόπους αντιμετωπίσεως του φαινομένου αυτού, μέσα από το πρίσμα της εισαγωγής του Ανταγωνισμού στις λειτουργίες των μονάδων υγείας.

 

Η εισαγωγή του Ανταγωνισμού κρίνεται επιβεβλημένη από πάρα πολλούς συγγραφείς σήμερα σε όλο τον κόσμο. Αυτό συμβαίνει επειδή θεωρείται ότι παρέχει τα απαιτούμενα κίνητρα, τα οποία συμβάλλουν προς την κατεύθυνση της εξορθολογικοποίησης της συμπεριφοράς των ατόμων που εμπλέκονται στις λειτουργίες των υπηρεσιών υγείας, δηλαδή των γιατρών, των νοσηλευτών, των  διοικητικών στελεχών και τέλος των ίδιων των ασθενών - χρηστών των υπηρεσιών υγείας. Η εισαγωγή του Ανταγωνισμού θα είναι το θέμα που θα συζητηθεί διεθνώς από τους επιστήμονες του χώρου της υγείας, κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας. Η προβληματική γύρω από τους τρόπους με τους οποίους θα γίνει η εισαγωγή του Ανταγωνισμού, αναμένεται να είναι ίσως το δημοφιλέστερο αντικείμενο μελέτης και έρευνας στα χρόνια που θα έρθουν.

 

Ο Ανταγωνισμός δεν μπορεί να εισέλθει και να λειτουργήσει αυτόματα στον χώρο της Υγείας. Είναι απαραίτητο να συνοδεύεται και από την Διοικητική αναμόρφωση του χώρου της Υγείας. Πρέπει δηλαδή να υπάρξει η απαραίτητη αλλαγή στον τρόπο σκέψης και δραστηριοποίησης των ιατρών, των νοσηλευτών και των διοικητικών υπαλλήλων του χώρου. Απαιτείται πάνω απ' όλα να αλλάξει ο τρόπος σκέψης των εμπλεκομένων στο χώρο της υγείας. Η αλλαγή αυτή δεν  μπορεί παρά να προέλθει μέσα από τη διαδικασία μιας ειρηνικής επανάστασης. Θα έχει ως κύριο χαρακτηριστικό της τον σεβασμό προς τα αποτελέσματα που παράγει ο χώρος της υγείας και γενικότερα ο Δημόσιος τομέας της Οικονομίας μας.

 

O Ludwig von Mises αναφέρει στο βιβλίο του : αυτός ο "βασιλιάς" (Σ.Σ. εννοεί τον επιτυχημένο παραγωγό ή βιομήχανο) πρέπει να διατηρεί την εύνοια των υπηκόων του, δηλαδή των πελατών του.  Χάνει το βασίλειό του αμέσως όταν δεν καταφέρνει να  παρέχει στους πελάτες του καλύτερες υπηρεσίες και να τις προσφέρει σε χαμηλότερο κόστος απ' ότι οι άλλοι τους οποίους πρέπει να ανταγωνίζεται". Αυτό το "βασίλειο" πρέπει να υπερασπιστούμε σήμερα όλοι μας γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε - δυστυχώς στην Ελλάδα σχεδόν πάντα το ξεχνάμε - ότι το Σύστημα Υγείας ανήκει σε όλους μας. Επομένως κάθε λάθος που διαπράττεται μέσα σε αυτό το πληρώνουμε όλοι μας μέσα από τη φορολογική δήλωσή μας.

 

Σε αυτή την εργασία θα προσπαθήσω να ξεδιαλύνω το μύθο των "Εθνικών Υπηρεσιών". Θα προσπαθήσω να δώσω απάντηση στα ερωτηματικά του είδους : πώς μπορεί μία υπηρεσία υγείας να γίνει πιο ποιοτική και πώς αυτή μπορεί να προσφερθεί στον ασθενή με μικρότερο κόστος.

 

Άλλωστε ο μύθος του "Εθνικού" λίγο απέχει από την πραγματικότητα του καταστροφικού και άκριτου Εθνικισμού κατά τον F. A. Hayek. O Εθνικισμός αυτής της μορφής δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την οικονομία. Αντιθέτως στρέφεται κατά των συμφερόντων του λαού.

 

Τα ερωτήματα αυτά ενδιαφέρουν σήμερα τους ασχολούμενους με την υγεία ανά τον κόσμο. Η χώρα μας δεν αντιμετωπίζει διαφορετικά προβλήματα από αυτά της Βρετανίας για παράδειγμα η οποία διαθέτει επίσης Εθνικό Σύστημα Υγείας όπως και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης σήμερα.

 

Στο μεγαλύτερο  μέρος της εργασίας αυτής θα περιγράψω τον τρόπο με τον οποίον  έλυσαν ή θα προσπαθήσουν να λύσουν τα προβλήματα αυτά οι χώρες της Ευρώπης και οι Η.Π.Α. και στο τέλος, θα προτείνω τρόπους αποτελεσματικής αξιοποίησης των Φιλελευθέρων ιδεών για την Οικονομία και τη Διοίκηση των Υπηρεσιών Υγείας, που αποτελούν αντικείμενα μιας νέας και ανερχόμενης επιστήμης, της Οικονομίας της Υγείας. Τελειώνοντας την εισαγωγή  αυτή  θα ήθελα  να διακηρύξω κάτι που το ξεχνάμε δυστυχώς στη χώρα μας. Μπορεί ο Φλέμιγκ να ανακάλυψε την πενικιλίνη και να έσωσε εκατομμύρια ίσως και δισεκατομμύρια ζωές από τότε. Αν όμως δεν υπήρχαν οι επιχειρηματίες για να την παράγουν μαζικά, η πενικιλίνη θα ήταν απλώς μία από τις χιλιάδες επιστημονικές ανακαλύψεις και θα είχε μείνει απλώς ένα καταχωρημένο γεγονός στα βιβλία των επιστημονικών βιβλιοθηκών. Ας μην προσπαθούμε λοιπόν να παραγνωρίσουμε τον καταλυτικό ρόλο της ιδιωτικής επιχειρηματικής προσπάθειας και του κέρδους στην προαγωγή της επιστήμης και των ανακαλύψεών της.

 

Κυρίως όμως ας μην προσπαθούμε να ξεχνάμε πως για την επίτευξη του κέρδους και   την προσπάθεια για την μεγιστοποίηση του εσόδου ή του κοινωνικού οφέλους κρύβεται ο Ανταγωνισμός που προσφέρεται υπό την παροχή κινήτρων στα άτομα και γενικότερα ακόμα η ελευθερία. Ο Abraham Lincoln (πρόεδρος Η.Π.Α.) είχε πει πάνω σ' αυτό πως  "μόνο η ελεύθερη εργασία εμπνέεται από ελπίδα και είναι αξιοθαύμαστη η δύναμη που ασκεί η ελπίδα στον ανθρώπινο μόχθο". Ο Milton Friedman - πιο κοντά στις μέρες μας - θα  συμπληρώσει σε ανύποπτη στιγμή την παραπάνω  φράση λέγοντας ότι δεν υπάρχει ουσιώδης διαφορά μεταξύ πολιτικού και οικονομικού περιορισμού της ελευθερίας.

 

Αυτής ακριβώς της απόψεως είναι και ο Henri Lepage στο άρθρο του με τον τίτλο : " Η γραφειοκρατία και τα αδιέξοδα του παρεμβατισμού" στο οποίο αναφέρει ότι : "η έλλειψη Ανταγωνισμού εξαφανίζει κάθε πίεση από τους δημόσιους λειτουργούς για την ελαχιστοποίηση του  κόστους της δουλειάς τους. Μια και το κόστος της εργασίας αφήνεται να διογκωθεί, η κοινωνία πληρώνει για  τις υπηρεσίες που της  προσφέρουν ο γραφειοκράτες πολύ περισσότερα απ' όσο οι υπηρεσίες αυτές πραγματικά αξίζουν". Και συνεχίζει στο βιβλίο του με τίτλο "Αύριο ο Καπιταλισμός"  :  "Η καλύτερη εγγύηση εναντίον κάθε εκμετάλλευσης είναι η Αγορά".

 

              

              

                                           Μιχάλης Σερασκέρης

              

                                         Διοικητικός Επιστήμων -

                                         Οικονομολόγος της Υγείας

 

 

 

 

 

Πριν προχωρήσουμε στο κείμενο της εργασίας θα θέλαμε να παρουσιάσουμε και να επεξηγήσουμε ορισμένους επιστημονικούς όρους τους οποίους χρησιμοποιούμε στο κείμενο της εργασίας μας αυτής.

 

Η επεξήγηση των όρων αυτών είναι απαραίτητη για εκείνους τους αναγνώστες οι οποίοι δεν έχουν ειδικότητα στα οικονομικά της υγείας. Γι' αυτό το λόγο παρακαλούμε τον αναγνώστη να ανατρέχει στο κεφάλαιο αυτό σε οποιαδήποτε στιγμή νομίσει ότι έχει αμφιβολίες για το νόημα κάποιου όρου.

 

Για την ευχερέστερη χρήση του γλωσσαρίου, παραθέτουμε τους όρους κατά αλφαβητική σειρά ως προς την πρώτη λέξη από την οποίαν αποτελούνται καθώς επίσης τους αγγλικούς ή γαλλικούς όρους τους παραθέτουμε κατά δύο τρόπους : επεξηγούμενους και καταχωρημένους στο ελληνικό αλλά και στο λατινικό γλωσσάριο.

 

 

 

 

Α.Ε.Π. : Στο κείμενο γίνεται σαφής διάκριση όπου εννοούμε Εγχώριο ή Εθνικό Προϊόν.

 

ΔΙΚΤΥΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΩΝ ΦΡΟΝΤΙΔΩΝ : Βλέπε R.S.C.s

 

ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ : Μέθοδος κατάρτισης του Προϋπολογισμού των μονάδων υγείας με τη συμμετοχή όλων των τμημάτων του Νοσοκομείου ή της υπηρεσίας και όλων των συμμετεχόντων και εργαζομένων σε αυτό και με εμπλοκή όσο περισσοτέρων ανθρώπων στη διαδικασία αυτή ώστε οι προϋπολογισμοί να καταρτίζονται με βάση ορθολογικά κριτήρια και όχι με βάση το  "τι ξοδέψαμε πέρυσι" όπως γίνεται στην Ελλάδα.

 

ΗΘΙΚΗ ΒΛΑΒΗ : Πρόκειται για την αλόγιστη  ζήτηση υπηρεσιών υγείας στην περίπτωση εκείνη όπου δεν υπάρχει μηχανισμός τιμών. Η Ηθική Βλάβη σημαίνει ότι ο γιατρός και ο ασθενής ενεργούν μη ηθικά βλάπτοντας το Ασφαλιστικό Ταμείο καταναλώνοντας υπηρεσίες υγείας μη απαραίτητες. Τυπικό παράδειγμα της Ελληνικής πραγματικότητας : Οι ασθενείς πιέζουν το γιατρό για χορήγηση συνταγής η οποία δεν είναι απαραίτητη. Ο γιατρός ενδίδει στις πιέσεις γιατί δεν πληρώνει ούτε αυτός ούτε ο ασθενής αλλά το Ταμείο.

 

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ : Ονομάζεται έτσι ο ασθενής επειδή καταναλώνει υπηρεσίες υγείας οι οποίες παρέχονται από το Νοσοκομείο ή τον γιατρό. Είναι όρος που χρησιμοποιείται στο οικονομικό κύκλωμα της Οικονομίας της Υγείας.

 

ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ : Είναι μειωμένη γιατί στην πραγματικότητα ο γιατρός καταναλώνει υπηρεσίες υγείας για λογαριασμό του ασθενή. Ο ασθενής δεν είναι δυνατό στην πράξη να κρίνει ποια θεραπεία είναι η καλύτερη εκτός και αν ο ίδιος είναι γιατρός. Αλλος ένας λόγος για τον οποίον δεν υπάρχει κυριαρχία του καταναλωτή είναι αυτός της μη υπάρξεως δυνατότητας να επιλεγεί ο γιατρός στα πλαίσια του Ε.Σ.Υ.

 

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ : Βλέπε H.M.O.s

 

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ : Βλέπε P.P.O.s

 

ΠΡΟΚΛΗΤΗ ΖΗΤΗΣΗ : Ζήτηση άσκοπων υπηρεσιών υγείας. Γίνεται κυρίως από το  γιατρό ο οποίος προσπαθεί να μειώσει την αβεβαιότητα της διάγνωσης ζητώντας άσκοπες εξετάσεις. ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗΣ : Ονομάζεται έτσι ο γιατρός επειδή "προμηθεύει" υπηρεσίες υγείας στους ασθενείς καταναλωτές. Είναι όρος που χρησιμοποιείται στο οικονομικό κύκλωμα της Οικονομίας της Υγείας.

 

ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ : Το κόστος της υπηρεσίας υγείας που παρέχεται πληρώνεται από τρεις πλευρές δηλαδή από τον ασθενή, το Ασφαλιστικό Ταμείο και το Κράτος.

 

 

 

CONSUMER'S SOVEREIGNTY : Βλέπε ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

 

D.R.G.s : Diagnosis Related Groups : Σύστημα Κοστολογήσεως των Υπηρεσιών Υγείας με βάση τη Διαγνωστική Κατηγορία στην οποία ανήκει ο ασθενής και όχι με βάση το Ημερήσιο Νοσήλιο όπως γίνεται σήμερα στην Ελλάδα. Ανακαλύφθηκε από τον Καθηγητή Fetter του Πανεπιστημίου του Yale και περιλαμβάνει 467 διαγνωστικές κατηγoρίες οι οποίες ομογενοποιούνται σε 23 ομάδες.

 

H.M.O.s : Health Maintenance Organizations : Οργανισμοί Διατήρησης της Υγείας. Πρόκειται για οργανισμούς οι οποίοι παρέχουν ιατρικές φροντίδες στα μέλη τους τα οποία προπληρώνουν προκαθορισμένα ποσά για συγκεκριμένο χρόνο. Η κατά κεφαλή προκαθορισμένη πληρωμή  είναι  ανεξάρτητη από τον αριθμό των ιατρικών υπηρεσιών που θα ζητηθούν. Λειτουργούν βάσει προκαθορισμένων πόρων πράγμα που αναγκάζει τους γιατρούς να  προσέχουν ώστε να μην σπαταλούν τα χρήματα σε άσκοπες υπηρεσίες υγείας. Ο Γιατρός γίνεται γενικός οικονομικός διαχειριστής του ασθενή του.  Οι οργανισμοί προσφέρουν οικονομικά κίνητρα και στους  γιατρούς  αλλά και  στους ασθενείς ώστε να μην καταναλώνουν υπερβολικές υπηρεσίες υγείας. Ο Πρόεδρος Nixon το 1971 έκανε τους Η.Μ.Ο. κλειδί της προσπάθειας των Η.Π.Α.  για μία καλύτερη πολιτική υγείας. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων Αμερικανών σε Η.Μ.Ο. ανέρχεται σήμερα στο 14 % του πληθυσμού της χώρας. Οι Η.Μ.Ο. πετυχαίνουν στο βραχυπρόθεσμο διάστημα μία μείωση των ημερών νοσηλείας κατά  10 - 40 % και μία μείωση του κόστους νοσηλείας κατά 25 - 28 %. Υπάρχουν αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα του συστήματος αυτού στο μακροπρόθεσμο διάστημα.

 

 MEDICAID : Αμερικανικό σύστημα ασφαλίσεως απόρων.

 

MEDICARE : Αμερικανικό σύστημα ασφαλίσεως ηλικιωμένων και αναπήρων. Το πρόγραμμα αυτό μαζί με το προηγούμενο καλύπτουν νοσοκομειακή και εξω-νοσοκομειακή περίθαλψη των μελών τους τα οποία ανέρχονται σε 51.000.000 άτομα (29.000.000 ηλικιωμένοι και ανάπηροι και 22.000.000 άποροι) και δαπανούν το 40 % των πόρων για την υγεία των Η.Π.Α.

 

MORAL HAZARD : Βλέπε Ηθική Βλάβη

 

N.H.S.  :  Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μ. Βρετανίας αντίστοιχο με το Ελληνικό Ε.Σ.Υ. Λειτουργεί από το 1948.

 

P.P.O.s : Preferred Provider Organizations : Οργανισμοί Επιλεγμένων Προμηθευτών Εταιρείες ή Οργανισμοί οι οποίοι αποτελούνται από γιατρούς ή νοσοκομεία και παρέχουν υπηρεσίες υγείας στα μέλη τους με βάση το σύστημα αμοιβής "Κατά πράξη και Περίπτωση". Συμβάλλονται με εργοδότες ή ασφαλιστικές εταιρείες. Έχουν επομένως διαπραγματευτική ισχύ και επιτυγχάνουν  μείωση του κόστους της υγείας.

 

PROVIDER : Βλέπε ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗΣ

 

R.S.C.s : Reseaux de Soins Coordones : Δίκτυα Συντονισμένων Φροντίδων Λειτουργούν στη Γαλλία υπό καθεστώς Ημι-Αγοράς (Quasi Market). Λειτουργούν όπως οι Η.Μ.Ο. με τη διαφορά ότι το κόστος αναλαμβάνει η Κοινωνική Ασφάλιση η οποία δεν υπάρχει στις Η.Π.Α. όπου λειτουργού οι Η.Μ.Ο.s και οι P.P.O.s. Η έννοια της  Ημι-αγοράς έγκειται στο ότι παρόλο  που παρεμβαίνει το Ασφαλιστικό  Ταμείο, υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των Προμηθευτών Υγείας

 

SATELLITE BUDGET : Βλέπε και ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

 

SUPPLIER INDUSED DEMAND : Βλέπε ΠΡΟΚΛΗΤΗ ΖΗΤΗΣΗ

 

THIRD PARTY PAYER : Πρόκειται για το Ασφαλιστικό Ταμείο το οποίο πληρώνει τις δαπάνες νοσηλείας. Είναι δηλαδή το τρίτο μέλος στην υπόθεση της θεραπείας.  Τα άλλα δύο μέρη είναι ο ασθενής - καταναλωτής της υπηρεσίας υγείας και ο γιατρός.

 

 

 

Κατά την παροχή υπηρεσιών υγείας, δημιουργούνται οικονομικές σχέσεις μεταξύ  των ασθενών - Καταναλωτών, των Προμηθευτών υπηρεσιών  υγείας και του τρίτου μέλους που επωμίζεται τον οικονομικό κίνδυνο, δηλαδή του Ασφαλιστικού Φορέα (Third Party  Payer), στην περίπτωση όπου σε μια χώρα υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη  υγείας του πληθυσμού η οποία στηρίζεται είτε στην κάλυψη των δαπανών της ασφάλισης μέσω των φορολογικών εσόδων του Κράτους ακόμα και με  τη συμμετοχή του ασφαλιζομένου (όπως στην περίπτωση του Ι.Κ.Α. της Ελλάδας), είτε με τη μορφή της κάλυψης των δαπανών από ιδιωτικούς φορείς (π.χ. H.M.O.s στις Η.Π.Α.)

 

Το πιο συζητημένο τμήμα χρηματικής παροχής είναι το ποσοστό του Ακαθαρίστου Εθνικού Προϊόντος που αναφέρεται στη χρηματική παροχή από τον ασθενή προς τους Προμηθευτές των Φροντίδων Υγείας (Providers of Care) και επίσης από την Ασφαλιστική Κάλυψη (Third Party Payers) προς τους Προμηθευτές. (1)

 

Υπάρχουν πολύ μεγάλες ατέλειες στη μέτρηση του πραγματικού κόστους της Υγείας παγκοσμίως. Γι' αυτόν τον  λόγο, έχουν παρατηρηθεί διαφορετικές προσεγγίσεις στην  προσπάθεια να μετρηθεί το κόστος της Υγείας όχι μόνο σαν χρηματική εκροή (γιατί αυτό θα  ήταν το ευκολότερο) αλλά και με την έννοια του Εναλλακτικού Κόστους ή Κόστους Ευκαιρίας. (Opportunity Cost).

 

Η δαπάνη, δεν μπορεί να θεωρηθεί παρόλα αυτά συνώνυμο του Κόστους Ευκαιρίας. Το ενδιαφέρον που εκφράζεται διεθνώς σήμερα για την συγκράτηση του κόστους αφορά κυρίως στην προσπάθεια περιορισμού των δαπανών σαν ποσοστό του Α.Ε.Π. (G.D.P.). Ένα μέρος αυτής της προσέγγισης μπορεί να συσχετιστεί με την αντίληψη που υπάρχει ότι σε επίπεδα μεγάλων δαπανών, τα οριακά κόστη είναι κατά πολύ μεγαλύτερα από τα οριακά οφέλη. 

 

Από μία άλλη σκοπιά, υπάρχει σε πολλά  κράτη η προβληματική για μια σφαιρική μείωση των δημοσίων δαπανών και επομένως για μία όσο το δυνατόν αναλογικότερη μείωση των δημοσίων δαπανών για την Υγεία, ή τουλάχιστον μία μείωση του ρυθμού αυξήσεώς τους. (9)

 

Εχει συνειδητοποιηθεί πως κάποια όρια θα έπρεπε να τεθούν στις κλινικές αποφάσεις των Προμηθευτών. Η συνειδητοποίηση αυτή δεν είναι νέα. Από την εποχή του Βαβυλώνιου Βασιλιά Χαμουραμπί είχε παρατηρηθεί η δια νόμου προσπάθεια να ελεγχθεί ο τρόπος και το ύψος της αμοιβής των γιατρών. (1) Στη μοντέρνα πρακτική, ο έλεγχος του Κόστους γίνεται σε δύο επίπεδα, σε αυτό του Μικρο-μάνατζμεντ   και  αυτό του Μακρο-μάνατζμεντ και η προσπάθεια επικεντρώνεται είτε στην πλευρά της προσφοράς είτε σε αυτήν της ζήτησης των υπηρεσιών υγείας.

 

Στο πρώτο επίπεδο, όσον  αφορά την προσφορά, έχει γίνει η προσπάθεια να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των ιατρικών υπηρεσιών μέσα  από την εφαρμογή  οικονομικών κινήτρων (π.χ. D.R.G.s)  και όσον αφορά τη ζήτηση,  έχει γίνει η προσπάθεια της "μετατροπής"  των ασθενών σε "καταναλωτές" υπηρεσιών και αγαθών υγείας μέσω της μεταβίβασης σε αυτούς ενός μέρους της υποχρέωσης πληρωμής του κόστους των υπηρεσιών  που καταναλώνουν και με έλεγχο επίσης των ιατρικών πράξεων. (1) Στο δεύτερο επίπεδο, όσον αφορά την προσφορά, έχει γίνει η προσπάθεια του περιφερειακού Σχεδιασμού και Αποκέντρωσης του Συστήματος Υγείας, κατά τρόπον ώστε να επιτυγχάνεται η επιθυμητή κατανομή των υπηρεσιών υγείας σε όλες τις περιοχές μιας χώρας και να προσεγγίζει όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Όσον αφορά την πλευρά της ζήτησης, έχει γίνει η προσπάθεια της ανάπτυξης τεχνικών ελέγχου των  δαπανών (π.χ. Σφαιρικοί Προϋπολογισμοί Νοσοκομείων). (1)

 

Σήμερα στην Ελλάδα όπως και σε όλο τον κόσμο η διόγκωση του κόστους εμφανίζεται ως ασυγκράτητη. Ακόμα και αν δεν δεχτούμε τον ισχυρισμό αυτό, τότε θα  πρέπει να δεχθούμε ότι η προσπάθεια για τη συγκράτηση του κόστους θα είναι σίγουρα  δυσκολότερη απ' ότι στο παρελθόν.

 

Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες:

 

 α) Υπάρχει έντονη κρίση των Κοινωνικών  Ασφαλίσεων  η οποία οφείλεται στη δημογραφική γήρανση του πληθυσμού της χώρας μας.

 

β) Η διάρκεια ζωής των τεχνολογικών βοηθημάτων του γιατρού είναι πολύ μικρή και αυτό είναι αποτέλεσμα της μεγάλης προόδου της επιστήμης και της τεχνικής (Πληροφορική, Βιοτεχνολογία, Τεχνητή νοημοσύνη)

 

γ) Το σταθερό κόστος αυξάνεται με καλπάζοντες ρυθμούς λόγω της αυξανόμενης εξάρτησης του κόστους της υγείας από την τεχνολογία καθώς και του πολλαπλασιασμού των θέσεων μισθωτής εργασίας.  (33)

 

Η κατανομή των δαπανών Υγείας αφορά κατά 55 % τα Νοσοκομεία, κατά 20 - 22 % την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, κατά 16 % τη φαρμακευτική περίθαλψη και κατά 5  -  6 % την αγορά ιατρικών  προϊόντων

Εκτός από τις Δημόσιες  δαπάνες  Υγείας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι και οι  ιδιωτικές δαπάνες υγείας γνωρίζουν εκρηκτική αύξηση στην Ελλάδα και μάλιστα  είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο.

 

Οι κυριότερες πηγές ιδιωτικής δαπάνης είναι :

 

α) Οι δαπάνες των ανασφαλίστων

 

β) Οι δαπάνες για υπηρεσίες ορισμένων ομάδων του πληθυσμού που δεν καλύπτονται από την ασφάλιση (π.χ. η μέχρι το 1982 υποτυπώδης παροχή φαρμάκων από τον Ο.Γ.Α.)

 

γ) Η νομοθετημένη συμμετοχή των ασφαλισμένων στα έξοδα της περίθαλψης  (διαφέρει ανάλογα με τον ασφαλιστικό τομέα) Ορισμένες παροχές έχουν συμμετοχή στο κόστος μέχρι του ποσού του 25 % - π.χ. για φάρμακα). Όσον αφορά τα φάρμακα αλλά γενικότερα όλες οι υπηρεσίες υγείας γνώρισαν τα τελευταία χρόνια σημαντικές αυξήσεις στις τιμές τους όπως φαίνεται στον επόμενο πίνακα :

 

 

 

 

ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΙΜΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

                                    Δ Α Π Α Ν Ε Σ

              ΕΤΗ      ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ    ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ                                                                   ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ            ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

 

               1970             100,0           100,0           100,0

               1971             110,4           102,7           108,4

               1972             120,8           103,4           110,5

               1973             177,1           130,3           120,2

               1974             216,9           159,6           140,3

               1975             260,4           191,6           163,9

               1976             351,8           281,8           210,5

               1977             408,3           328,4           238,9

               1978             509,4           412,3           285,2

               1979             614,3           522,6           347,7

               1980             811,7           632,8           406,4

               1981             936,2           695,8           513,3

               1982            1345,8           932,2          583,0

 

               ΠΗΓΗ : O.E.C.D.  PARIS 1985

 

δ) Η διαφορά μεταξύ της δαπάνης που αποδίδουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί για ιατρικές πράξεις και της πραγματικής αμοιβής του γιατρού

 

ε) Οι παράτυπες πρόσθετες αμοιβές των γιατρών για έξοδα εγχειρήσεων κ.λ.π.

στ) Οι επιπλέον δαπάνες των ασφαλισμένων για διαφορά θέσεως στο νοσοκομείο. (41)

 

Τα αίτια που προκαλούν την αύξηση στις ιδιωτικές δαπάνες Υγείας είναι :

 

α) Η αδυναμία του Δημόσιου  Τομέα  να  ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση καθώς και η συμφόρηση στις περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων. Η ανεπάρκεια  των Ασφαλιστικών Ταμείων να ανταποκριθούν στη μεγάλη ζήτηση έχει σα συνέπεια  ο ιδιωτικός τομέας να καλύπτει τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες του πληθυσμού. Ενδεικτικό αυτής της κατάστασης είναι η μεγάλη φυγή των Ελλήνων για θεραπεία στο εξωτερικό, φαινόμενο μοναδικό στην Ευρώπη.

 

β) Η ύπαρξη και διεύρυνση των κοινωνικών και γεωγραφικών ανισοτήτων στην προσπέλαση των δημόσιων υπηρεσιών υγείας, με  αποτέλεσμα την προσφυγή στον ιδιωτικό τομέα.

 

γ) Η πολυφαρμακία, η κατευθυνόμενη και αμειβόμενη συνταγογραφία καθώς και άλλα  προβλήματα που  έχουν σχέση με την φαρμακευτική κατανάλωση

 

δ) Η κακή διάρθρωση και οργάνωση των Δημόσιων Υπηρεσιών, η αδυναμία να ικανοποιήσουν τη ζήτηση με αποτέλεσμα  τη δημιουργία των σειρών αναμονής, των ράντσων στους διαδρόμους, του μακρού χρόνου αναμονής στα εξωτερικά ιατρεία που κάνουν μη ελκτική την εικόνα  των Δημόσιων Υπηρεσιών υγείας με αποτέλεσμα τη στροφή προς τον ιδιωτικό τομέα.

 

ε) Η παραγγελία από τους γιατρούς διαφόρων εργαστηριακών και παρακλινικών εξετάσεων μη απαραιτήτων, καθώς και η αλόγιστη παραπομπή σε ειδικούς γιατρούς η οποία είναι αποτέλεσμα της έλλειψης Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Επιπλέον, επεμβάσεις και επανεξετάσεις που γίνονται χωρίς λόγο καθώς επίσης και η δυσπιστία των ασθενών προς τον ιατρό του Ασφαλιστικού τους Ταμείου. (41)

 

Καλπάζοντες ρυθμούς αυξήσεως εμφανίζουν και οι δαπάνες υγείας για νοσηλεία στο εξωτερικό οι οποίες ανέρχονταν το 1972 σε 3.830 χιλιάδες δολάρια, το 1982 σε 22.032 και το 1987 σε 32.500 χιλιάδες δολάρια κάτι που όπως είπαμε παραπάνω αποτελεί μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη.

 

Οσον αφορά την Κοινωνική Ασφάλιση της Ελλάδας πρέπει να αναφέρουμε το βέβαιο γεγονός ότι διέρχεται μία περίοδο έντονης κρίσης. Εξετάζοντας το παράδειγμα του Ι.Κ.Α. το οποίο αποτελεί τον μεγαλύτερο Ασφαλιστικό Οργανισμό εφόσον καλύπτει 5 εκατομμύρια δικαιούχους και ο προϋπολογισμός του για το 1987 ανήρχετο στο ποσό των 404 δισ. δραχμών, ποσό το οποίο αντιστοιχούσε στο 9 % του Α.Ε.Π. της χρονιάς εκείνης, διαπιστώνουμε ότι τα  αίτια της οικονομικής κρίσης του Οργανισμού αυτού οφείλονται στην αύξηση της αναλογίας ασφαλισμένων και συνταξιούχων, στην απότομη διόγκωση των παροχών κατά τα τελευταία χρόνια και στη σημαντική αύξηση της ασφαλιστικής κάλυψης, στην υστέρηση των εσόδων και τέλος, στην άσκηση κυβερνητικής και οικονομικής πολιτικής μέσω του φορέα αυτού. (34)

 

Έντονη επίσης είναι στην Ελλάδα και η πολυφαρμακία. Από μελέτες φαίνεται  ότι από το 1976 έως το 1986 η κατανάλωση φαρμάκων αυξήθηκε κατά 33 % . Η αύξηση αυτή δεν μπορεί να αποδοθεί στο σύνολό της στην αύξηση της νοσηρότητας αλλά ένα πολύ σημαντικό μέρος της θα πρέπει να αποδοθεί στην ιδιαίτερη ευκολία με  την οποία οι γιατροί του Συστήματος Υγείας και των Ασφαλιστικών Οργανισμών χορηγούν συνταγές προς τους ασθενείς, χωρίς να υπολογίζουν σε σημαντικό βαθμό την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα αυτής της συνταγογραφίας. Ας σημειωθεί επίσης ότι από τα αποτελέσματα ερευνών συνάγεται το συμπέρασμα ότι πολλά από  τα φάρμακα τα οποία  προμηθεύονται οι καταναλωτές τελικά δεν χρησιμοποιούνται. (35)

 

Όσον αφορά το προσωπικό που επανδρώνει τα Νοσοκομεία, η αύξηση του αριθμού του ήταν της τάξης του 70  % και για τις τρεις κατηγορίες απασχολουμένων δηλαδή των ιατρών, των νοσηλευτών και των διοικητικών κατά την τελευταία δεκαετία. Μία σύγκριση των στοιχείων για τα  έτη 1976 και 1985 μας φανερώνει ότι το 1976 υπηρετούσαν 9.238 γιατροί στα  Νοσοκομεία της χώρας ενώ δέκα χρόνια μετά ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 14.256, επίσης το 1976 υπηρετούσαν 15.786 νοσηλευτές των οποίων ο αριθμός αυξήθηκε σε 24.467  το 1985 και τέλος οι 19.641 διοικητικοί υπάλληλοι του 1976 έγιναν 31.852 το 1985 (36)

 

Το Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη εθνική επιχείρηση στην  οποία απασχολείται το 4 - 5 % του ενεργού πληθυσμού. (42)

 

Στο σημείο  αυτό θα πρέπει να  παρατηρήσουμε πως για  το έτος 1985 στη χώρα μας αναλογούσε 1 νοσοκομειακός γιατρός σε 665 κατοίκους, αναλογία  η οποία κρίνεται ως ικανοποιητική στο σύνολό της αν  λάβουμε μάλιστα υπόψη ότι η αναλογία αυτή βελτιώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια των ετών 1975 - 1985. Αν όμως εξετάσουμε το δείκτη αυτόν σε σχέση με τη γεωγραφική κατανομή των γιατρών στην Ελλάδα θα διαπιστώσουμε  ότι υπάρχουν σημαντικές ανισότητες εις βάρος της περιφέρειας. (37)

 

Η πιο πάνω παρατήρηση θα πρέπει να συνεκτιμηθεί με την άποψη ξένων εγκύρων ερευνητών  και  επιστημόνων  πως  μια αναλογία  ιατρών και πληθυσμού μίας χώρας του επιπέδου 1/500 - 600 είναι αρκετά ικανοποιητική. Μπορούμε λοιπόν να συμπεράνουμε ότι κακώς αυξάνεται ο αριθμός των αποφοίτων  των Ιατρικών Σχολών της χώρας μας για δύο λόγους : πρώτον, γιατί έχει αποδειχθεί πως η αύξηση του αριθμού των ιατρών δεν βελτιώνει αναγκαστικά το επίπεδο υγείας του λαού και δεύτερον, γιατί η αύξηση αυτή μπορεί ακόμα  και να μειώσει αισθητά το επίπεδο υγείας αφού οδηγεί σε άσκοπη υπερκατανάλωση ιατρικών υπηρεσιών και  επομένως σε αλόγιστη σπατάλη πόρων. (38)

 

Επίσης θα πρέπει συμπληρωματικά να αναφέρουμε πως από μελέτη που έχει διεξαχθεί στη χώρα μας έχει καταδειχθεί  ότι η αύξηση του κατά κεφαλή Α.Ε.Π. σχετίζεται αρνητικά μόνο με τη θνησιμότητα από λοιμώδη νοσήματα ενώ αντίστοιχα είναι και τα ευρήματα μελέτης που έχει εκπονηθεί από τον Ο.Ο.Σ.Α. (41) Για τη χώρα μας,  έχει υπολογιστεί πως ο αριθμός των Ιατρών που θα έπρεπε να εισάγονται κάθε χρόνο  στις Ιατρικές Σχολές της  χώρας μας είναι 334. Το 1989 είχαν εισαχθεί όμως 860 και αυτός ο αριθμός υπολείπεται σημαντικά  του πραγματικού αφού δεν έχει  συνυπολογιστεί σε αυτόν ο αριθμός των μετεγγραφομένων από τις Ιατρικές Σχολές  του εξωτερικού όπως επίσης  και ο αριθμός των  Ελλήνων  πτυχιούχων  των Ιατρικών Σχολών του εξωτερικού. (38)

 

Για να έχουμε μία πιο συνοπτική εικόνα των παραπάνω στοιχείων τα οποία  αφορούν σε δαπάνες των Νοσοκομείων της χώρας (από όσο μπορούμε να γνωρίζουμε αφού δεν υπάρχει ένα αξιόπιστο σύστημα υπολογισμού των δαπανών) θα  πρέπει να αναφέρουμε πως από τα ποσά των επιχορηγήσεων του Υπουργείου Υγείας προς τα νοσοκομεία τα 20 % κατανέμεται σε λειτουργικές δαπάνες (εξοπλισμός, επισκευές κτιρίων, αγορά  μηχανημάτων κ.λ.π.), το 10 % σε αγορές  φαρμάκων και το υπόλοιπο 70 % σε μισθούς. (36)

 

Διαπιστώνουμε επίσης ότι ενώ ο αριθμός των νοσηλευομένων σε ετήσια βάση στα  ελληνικά  νοσοκομεία  αφορά  το 10 % του πληθυσμού, ποσοστό το οποίο παραμένει σταθερό στα 20 τελευταία χρόνια, το ημερήσιο κόστος νοσηλείας αυξήθηκε κατά 1000 %, η αύξηση δε αυτή θεωρείται δυσανάλογη και πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής έρευνας.

 

Όσον αφορά δε το ημερήσιο κόστος νοσηλείας των Νοσοκομείων της χώρας μας, μόνο ένα ποσοστό 20 % αποδίδεται σε αυτά από τους Ασφαλιστικούς οργανισμούς. Το υπόλοιπο 80  % συμβάλλει στη δημιουργία των τεραστίων ελλειμμάτων για τα Νοσοκομεία (39)

 

 

 

Παρόλες τις προσπάθειες που γίνονται για τη συγκράτηση της πραγματικά εκρηκτικής αύξησης του κόστους της Υγείας διεθνώς, ένα είναι σίγουρο : πως το πραγματικό ύψος του κόστους μας είναι ακόμα άγνωστο !

 

Οι συγκρίσεις των στοιχείων μεταξύ των κρατών μας επιβεβαιώνουν ότι είναι δύσκολο να  ελεγχθούν τα κέντρα κόστους και να υπολογισθεί το πραγματικό τους μέγεθος. Ακόμα και οι ίδιες οι συγκρίσεις των στοιχείων είναι δύσκολες, πράγμα που εμποδίζει την ανταλλαγή των εμπειριών μεταξύ των κρατών.

 

Οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι οι εξής :

 

α. Τα στοιχεία δεν είναι πάντοτε συγκρίσιμα και δεν παρέχονται σε μία συγκεκριμένη διεθνή μορφή.

 

β. Δεν μπορούν να ποσοτικοποιηθούν και να μετρηθούν τα αποτελέσματα της λειτουργίας των συστημάτων υγείας.

 

γ. Επικρατούν διαφορετικές κοινωνικές, δημογραφικές, υγειονομικές και οικονομικές συνθήκες μεταξύ  των κρατών. Μερικές μεταβλητές βεβαίως, όπως το φύλο  και η ηλικία, μπορούν να ελεγχθούν με στατιστικές μεθόδους, άλλες όμως, όπως το κλίμα, οι κοινωνικές στάσεις απέναντι στην υγεία και η μόλυνση του περιβάλλοντος δεν μπορούν. (3)

 

Διαπιστώνεται εύκολα και έχει επιβεβαιωθεί από μελέτες, πως  υπάρχει άγνοια  και στις δύο πλευρές της αγοράς  της Υγείας (Providers  &  Consumers) του κόστους των αποφάσεων που παίρνουν. Υπάρχει μια απεγνωσμένη έλλειψη, ακόμα και μεταξύ προηγμένων επιστημονικά  και οικονομικά  χωρών (Μ. Βρετανία, Η.Π.Α.), στοιχείων που αφορούν τα  αποτελέσματα (outcomes) και άλλα ποιοτικά στοιχεία. (7).

 

Τα στοιχεία  που μπορούν να  παρουσιάσουν μία αμφισβητούμενη όμως από πολλές απόψεις συγκρισιμότητα, είναι αδροί δείκτες, όπως αυτοί της συνολικής και δημοσίας δαπάνης για την υγεία σαν ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μιας χώρας (G.D.P.) και αυτά που αφορούν την  Ελαστικότητα  των κατά κεφαλήν δαπανών για την υγεία, σε σχέση με το  κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (G.D.P.) τα οποία παρουσιάζονται στον πίνακα -1- ο οποίος ακολουθεί :

         

 

 

 

ΣΥΝΟΛΙΚΗ                 ΔΗΜΟΣΙΑ                     ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΔΑΠΑΝΗ                     ΔΑΠΑΝΗ                 ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ

ΣΑΝ ΠΟΣΟΣΤΟ       ΣΑΝ ΠΟΣΟΣΤΟ         ΔΑΠΑΝΩΝ ΓΙΑ ΥΓΕΙΑ

ΤΟΥ G.D.P.                 TΟΥ G.D.P.                    ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ

                                                                                                                        ΚΑΤΑ KΕΦΑΛΗ GDP

                             ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1987

   ΧΩΡΕΣ Ο.Ο.Σ.Α.

               ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ                      7,1                   5,1                   0,9

               ΑΥΣΤΡΙΑ                            8,4                   5,7                   0,8

               ΒΕΛΓΙΟ                              7,2                   5,5                   1,6

               ΚΑΝΑΔΑΣ                          8,6                   6,5                   0,9

               ΔΑΝΙΑ                                6,0                   5,2                   0,9

               ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ                      7,4                   5,8                   0,9

               ΓΑΛΛΙΑ                              8,6                   6,7                   3,1

               ΓΕΡΜΑΝΙΑ                        8,2                   6,3                   0,9

               ΕΛΛΑΔΑ                5,3                   4,0                   2,5

               ΙΣΛΑΝΔΙΑ             7,8                   6,9                   1,5

               ΙΡΛΑΝΔΙΑ              7,4                   6,4                   1,5

               ΙΤΑΛΙΑ                   6,9                   5,4                   1,7

               ΙΑΠΩΝΙΑ                            6,8                   5,0                   1,4

               ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ            7,5                   6,9                  -

               ΟΛΛΑΝΔΙΑ                        8,5                   6,6                   1,1

               ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ               6,9                   5,7                  -

               ΝΟΡΒΗΓΙΑ                         7,5                   7,4                   2,0

               ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ                   6,4                   3,9                   -

               ΙΣΠΑΝΙΑ                            6,0                   4,3                   1,1

               ΣΟΥΗΔΙΑ                           9,0                   8,2                   1,0

               ΕΛΒΕΤΙΑ                            7,7                   5,2                   1,0

               ΤΟΥΡΚΙΑ                           3,5                   1,4                  -

               Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ                    6,1                   5,3                   1,0

               Η.Π.Α.                                 11,2                4,6                   1,1

               ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ                  7,3                   5,6                   1,3

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ :

 

1. ΠΗΓΗ (3), όπως  παρουσιάζεται στο οικείο άρθρο. Η πρωτότυπη δημοσίευση του πίνακα αποδίδεται στον Ο.Ο.Σ.Α. Health Data File, 1989.

 

2. Οι ελαστικότητες αφορούν πραγματικές τιμές, πρόκειται δηλαδή για δαπάνες υγείας σε σχέση με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, οι οποίες είναι αποπληθωρισμένες και σταθμισμένες κατά κεφαλήν.

 

3. Οι δαπάνες που παρουσιάζονται στις πρώτες δύο στήλες έχουν μέσο  όρο 7,5  και 5,8 αντίστοιχα αν εξαχθεί από τους υπολογισμούς η Τουρκία.

 

Από τον πίνακα  αυτόν φαίνεται ότι όσον αφορά την πρώτη στήλη, η Ελλάδα  βρίσκεται στην τελευταία θέση, ενώ στη δεύτερη στήλη, η Ελλάδα βρίσκεται στην προτελευταία (εξαιρουμένης πάντα της Τουρκίας). Οι Δημόσιες δαπάνες για την υγεία αφορούν σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ περισσότερο από το 60 % των δαπανών με την εξαίρεση της Τουρκίας και των Η.Π.Α. όπου κατέχουν μερίδιο 40 % περίπου.

 

Ο μέσος όρος των Δημοσίων δαπανών σαν ποσοστό  του G.D.P. ήταν 6,5 το 1975 για τις χώρες του ΟΟΣΑ και το 1987 ανήλθε στο 7,3. Αυτό όμως δεν συνέβη με ομοιόμορφο τρόπο σε όλες τις χώρες. Η  Στήλη  /3/  του  πίνακα  -1- το φανερώνει, παρατηρώντας δηλαδή τις Ελαστικότητες.

 

Οι Ελαστικότητες αυτές, έχουν υπολογιστεί με  βάση σταθερά στοιχεία τιμών από κάθε χώρα και με τη χρησιμοποίηση των οικείων αποπληθωριστών που αφορούν  τις δαπάνες υγείας ως προς τις τιμές και επίσης, με  τη χρησιμοποίηση των καταλλήλων αποπληθωριστών για το G.D.P. της κάθε χώρας. (3 , 9)

 

Για  την περίοδο 1960 - 1975 οι ελαστικότητες αυτές είχαν μέσο όρο 1,7  ενώ για την περίοδο 1987  έχουν μέσο  όρο 1,3. Αυτό το  φαινόμενο  αποδόθηκε  στη  μείωση  των  δαπανών που προκλήθηκε από την οικονομική  ύφεση που ακολούθησε  τις δύο ενεργειακές κρίσεις των ετών που ακολούθησαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στην Ιταλία και την Ισπανία, οι ελαστικότητες το 1987 ήταν μεγαλύτερες και από αυτές  της προ της πετρελαϊκής κρίσεως περιόδου. Αυτό συμβαίνει γιατί στην  πραγματικότητα, από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι απόλυτες αλλά και οι αναλογικές προς το G.D.P. δαπάνες για την υγεία μειώθηκαν.

 

Πρόσφατες όμως αδημοσίευτες μελέτες που έγιναν για λογαριασμό του Ο.Ο.Σ.Α. καταδεικνύουν πως η ελαστικότητα μειώθηκε σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια στη Γαλλία, Γερμανία, το Βέλγιο και την Ιταλία. (3 , 9)

Γεγονός είναι πάντως ότι οι δαπάνες Υγείας  βαίνουν αυξανόμενες κατά τα τελευταία χρόνια.

 

Οι κύριοι λόγοι της αύξησης των δαπανών για την υγεία είναι :

 

α) Δημογραφικοί (βελτίωση του προσδόκιμου επιβίωσης, γήρανση του   πληθυσμού) Στην Ελλάδα το προσδόκιμο επιβίωσης προσέγγισε το 1985  τα 72,9  έτη ζωής για τους άνδρες και τα 77,6 έτη για τις γυναίκες ενώ τα αντίστοιχα δεδομένα για το έτος 1950 ήταν 63,4 χρόνια για τους άνδρες και 66,65 χρόνια ζωής για τις γυναίκες.

 

β) Υγειονομικοί (επέκταση των ιατρικών  υπηρεσιών, βελτίωση των δυνατοτήτων της Ιατρικής Επιστήμης, ανάπτυξη και διάδοση της σύγχρονης τεχνολογίας, αύξηση του αριθμού των ιατρών, οδοντιάτρων, φαρμακοποιών, ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων, αύξηση του ρόλου των κρατικών Υπηρεσιών Υγείας, αύξηση ακαταλλήλων ή μη χρήσιμων υπηρεσιών)

 

γ) Επιδημιολογικοί (εντυπωσιακή αύξηση των χρόνιων και εκφυλιστικών νοσημάτων, ατυχημάτων και ψυχικών νοσημάτων, αδυναμία ελέγχου του νέου νοσολογικού προτύπου)

 

δ) Κοινωνικοί και οικονομικοί (βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, ασφαλιστική κάλυψη όλου του πληθυσμού, άνοδος του εκπαιδευτικού επιπέδου, αστικοποίηση του πληθυσμού, ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα)

 

ε) Οι αυξανόμενες προσδοκίες των πολιτών από τις υπηρεσίες υγείας και η απαίτηση για αντιμετώπιση και των πιο ασήμαντων περιπτώσεων

 

στ) Η οικονομική κρίση (σημαντική αύξηση των επιδοτήσεων στους ανέργους και τις ασθενέστερες κατηγορίες του πληθυσμού)

 

ζ) Η άνοδος των τιμών των υπηρεσιών υγείας και των μισθών των εργαζομένων στον Υγειονομικό Τομέα (41)

 

Οσον αφορά την εξέλιξη των τιμών των υπηρεσιών υγείας της Ελλάδας αυτή φαίνεται  από τη  μελέτη  του  πίνακα  -3- του παραρτήματος της εργασίας μας. Στον πίνακα αυτόν μπορούμε να παρατηρήσουμε  τους καλπάζοντες ρυθμούς με τους οποίους  αυξήθηκαν οι τιμές κατά τα τελευταία χρόνια.

 

Οσον αφορά τα στοιχεία που μπορούν να καταδείξουν την αποτελεσματικότητα ενός  Συστήματος Υγείας και κυρίως το επίπεδο της υγείας που επιτυγχάνεται, ο πιο αντιπροσωπευτικός δείκτης σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι αυτός της Βρεφικής Θνησιμότητας. Σύμφωνα με την Π.Ο.Υ. ο δείκτης αυτός δεν δείχνει μόνο το επίπεδο υγείας των βρεφών, αλλά μπορεί να δείξει επίσης  το επίπεδο υγείας του συνόλου ενός πληθυσμού σε σχέση με το κοινωνικοοικονομικό καθεστώς μέσα στο οποίο ζουν.

 

Άλλοι μελετητές προτιμούν τους δείκτες της Περιγεννητικής Θνησιμότητας σαν  αντιπροσωπευτικούς για την ποιότητα της Φροντίδας Υγείας που απολαμβάνουν οι πληθυσμοί. (14)

 

Τα στοιχεία αυτά μαζί με τα αποτελέσματα τα οποία προκύπτουν από τη σύγκρισή τους,  αποτελούν τα μόνα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία κατανέμονται οι πόροι για την υγεία σήμερα  σε όλο τον κόσμο.

 

Τα αδρά αυτά στοιχεία όμως, δεν μπορούν να καταδείξουν άλλες σημαντικές παραμέτρους, όπως είναι οι συμπεριφορές των Καταναλωτών (Consumers), των Προμηθευτών  Υγείας (Providers) και του Τρίτου Μέρους (Third Party Payer).  (3)

 

Η έλλειψη των στοιχείων καθιστά αδύνατη την λήψη ορθολογικών αποφάσεων εκ μέρους των καταναλωτών αλλά και των Κυβερνήσεων των Κρατών. Ετσι, εκφράζεται το ερώτημα, κατά πόσο πρέπει να αφήνουμε σε κάθε περίπτωση τις δυνάμεις της αγοράς να αποφασίζουν για την άριστη κατανομή της ποσότητας και για την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών του συστήματος υγείας και κατά  πόσο οι δυνάμεις αυτές μπορούν να "αποφασίζουν" σωστά, τη στιγμή που δεν υπάρχει επαρκής πληροφόρηση. (7)

 

Φαίνεται ότι το φαινόμενο της  Προκλητής Ζήτησης (Supplier's Induced Demand) και οι υπόλοιπες αιτίες της  διόγκωσης του κόστους της Υγείας έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητές και υπάρχει αυξανόμενο   ενδιαφέρον γύρω από τη  μελέτη τους. Η μεγάλη  πρόκληση  για τη  σημερινή  εποχή που αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες, είναι το πώς θα οργανωθεί ο τρόπος λήψης αποφάσεων από την πλευρά του καταναλωτή υγειονομικών φροντίδων, το πώς δηλαδή θα ενδυναμωθεί η πλευρά εκείνη της Αγοράς (market) που αφορά τον καταναλωτή. (6)

 

Σοβαρό αντικίνητρο για την προσπάθεια ελέγχου και περιορισμού του κόστους, αποτελεί  η άποψη  που προβάλλεται από ορισμένους, ότι οι ανάγκες υγείας είναι απεριόριστες. Η άποψη όμως του Enthoven προσπαθεί να καταρρίψει αυτόν τον ισχυρισμό. (2)

 

Ομως η εισαγωγή των ρυθμιστικών κανόνων της Αγοράς γεννά καινούργια ερωτήματα καθώς δεν αρκεί από μόνη της να λύσει τα προβλήματα. (40)

 

Πολλές φορές οι δυνάμεις της αγοράς ενεργούν  προς τη λάθος κατεύθυνση. Στις Η.Π.Α. για παράδειγμα, ο Ανταγωνισμός διεξάγεται σήμερα στη βάση της κατανομής  των  κινδύνων (risks) μεταξύ των Ταμείων Ασφαλίσεως και των Προμηθευτών και όχι στη βάση της εξασφάλισης καλής ποιότητας αποτελεσμάτων όσον αφορά την παροχή της Υγειονομικής Φροντίδας. (6)

 

Οι ερωτήσεις για τη συγκράτηση του κόστους έχουν δύο κύριες μορφές : η πρώτη μορφή αφορά ερωτήματα του τύπου "ποιο είναι το σωστό  επίπεδο  και  ο  βαθμός  αύξησης του κόστους της υγειονομικής περίθαλψης ;" και η δεύτερη, αφορά ερωτήματα  του τύπου "με δεδομένη την απαιτούμενη τεχνολογία ποιοι πόροι είναι απαραίτητοι προκειμένου να παραχθεί ένα ορισμένο επίπεδο αποτελεσμάτων ;" (9)

 

Βρισκόμαστε από την άλλη μεριά, σε μια εποχή όπου οι καταναλωτές  (χρήστες)  των Ιατρικών υπηρεσιών, αρχίζουν να  θέτουν τα ερωτήματα που αφορούν το κόστος στην  αληθινή τους διάσταση. Δεν ρωτούν τώρα  πια απλώς "πόσο κοστίζει" μια υπηρεσία που τους παρέχεται, αλλά ρωτούν επιπροσθέτως "ήταν πράγματι αναγκαία η παροχή αυτής της υπηρεσίας ;". (6)

 

Παρόλα αυτά, τα ερωτήματα συναντούν εκτός από την έλλειψη των στοιχείων και δύο άλλα μεγάλα εμπόδια : το πρώτο, αφορά στην αντίληψη που έχουν οι γιατροί σχετικά με τον έλεγχο του κόστους σαν απειλή  για το επάγγελμά τους, με τη μορφή της μείωσης των αποδοχών και του περιορισμού της κλινικής τους ελευθερίας και το δεύτερο, αφορά στην ίδια τη δυσκολία ανάλυσης και μέτρησης των αποτελεσμάτων της παροχής των υγειονομικών φροντίδων.  (2 , 4)

 

 

 

 

Οπως είδαμε στα προηγούμενα,  στις  τελευταίες δύο δεκαετίες κυριαρχεί  στο  χώρο της Υγείας σε όλο τον Κόσμο, η προβληματική για τη  συγκράτηση του κόστους. Παρόλο  που η σπανιότητα  των πόρων ήταν  πάντοτε  υπαρκτή  σαν φαινόμενο, ήταν οι οικονομικές κρίσεις που συνέβησαν στις αρχές και στο τέλος της δεκαετίας του '70  που συγκλόνισαν τον Κόσμο και η μακροχρόνια οικονομική ύφεση που τις ακολούθησε, που ανάγκασαν τους υποστηρικτές της αλόγιστης επέκτασης του Κράτους - Πρόνοιας να αναδιπλωθούν. (21)

 

Τα Συστήματα Υγείας σε όλο τον Κόσμο αντιμετωπίζουν σοβαρή έλλειψη μηχανισμών συγκράτησης του κόστους. Το Βρετανικό Σύστημα Υγείας (Εθνικό  Σύστημα το οποίο  μοιάζει σε γενικές γραμμές με το  Ελληνικό Εθνικό Σύστημα Υγείας) έχει και αυτό τους λόγους του να θέλει να ελέγξει την  αύξηση του κόστους του η οποία σήμερα οφείλεται κατά κανόνα στους εξής λόγους :

 

α. Οι Γενικοί Γιατροί, (General  Practitioners) διεκδικούν και υπερασπίζονται το ανεξάρτητο καθεστώς που διέπει τις σχέσεις τους με το Σύστημα. Εχουν επίσης μεγάλη πολιτική δύναμη.

 

β. Οι Ενώσεις, (Unions) νοσηλευτών και λοιπού προσωπικού έχουν πετύχει τη  σύναψη  Εθνικών Συμφωνιών  που  αφορούν το ύψος των αμοιβών, τις συνθήκες εργασίας  και τη διασφάλιση της επαγγελματικής σταθερότητας. Ετσι οι προϊστάμενοί τους δεν έχουν τις δυνατότητες να κάνουν αποδοτικές αλλαγές στον τρόπο εργασίας του προσωπικού αυτού.

 

γ. Οι Managers, στερούνται κινήτρων για την πραγματοποίηση απαραιτήτων αλλαγών με στόχο την εξασφάλιση της αποδοτικότητας.

 

δ. Ο έλεγχος των δαπανών σήμερα από  την Κυβέρνηση γίνεται μέσα από το πρίσμα της  αύξησης των δαπανών, με ρυθμούς όχι μεγαλύτερους από την ετήσια αύξηση του Α.Ε.Π.

 

ε. Οι πολιτικοί αντιμετωπίζουν ισχυρότατα αντικίνητρα στην προσπάθειά  τους να πραγματοποιήσουν αποδοτικές αλλαγές. Τα οφέλη που θα προκύψουν από τις αλλαγές αυτές δεν είναι πάντοτε ορατά από τον καθένα  τουλάχιστον . πριν  από τις επόμενες εκλογές !

 

στ. Οι περισσότερο μορφωμένοι  και  εισοδηματικά  ισχυροί ασθενείς, αποφεύγουν τις λίστες αναμονής και τις άλλες παρενέργειες και μειονεκτήματα του συστήματος, καταφεύγοντας στον ιδιωτικό τομέα και έτσι,  η "φωνή" τους αποδυναμώνεται. Ετσι, ο Ιδιωτικός Τομέας, λειτουργεί σαν οδός διαφυγής από τις πιέσεις για αλλαγή του Συστήματος προς το καλύτερο.

 

ζ. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας είναι έντονα  πολιτικοποιημένο. Μια αλλαγή είναι πολύ εύκολο να σταματήσει αν ασκηθεί πίεση ενάντια σε αυτήν στον Βουλευτή της Περιφερείας. (2)

 

Είναι  λοιπόν πολύ δύσκολο,  μέσα σε ένα  τέτοιο περιβάλλον, για έναν Μάνατζερ, να μπορέσει  να  υποστηρίξει τις όποιες προτάσεις του για αλλαγές,  στα σημεία εκείνα του Συστήματος τα οποία κατά τη γνώμη του παρουσιάζουν αδυναμίες. Εκτός από τις  δυσκολίες που συναντά ένας Μάνατζερ, αισθητή είναι η έλλειψη κινήτρων για να υποβάλλει τέτοιες προτάσεις. Κινήτρων, τα οποία θα  έπρεπε να λειτουργούν γι'  αυτόν με ανταποδοτική μορφή. Αντ' αυτών, υπάρχουν ισχυρά αντικίνητρα, με μεγαλύτερο, τον κίνδυνο να αντιμετωπισθεί ένα στέλεχος σαν πηγή και αιτία προβλημάτων  (2).

 

Για να λυθούν τα παρακάτω προβλήματα ο Enthoven προτείνει την ανάπτυξη μηχανισμών οι οποίοι θα διασφαλίζουν και θα  προάγουν την αναγνώριση του ρόλου  του διοικητικού στελέχους και ταυτόχρονα, την απονομή σε αυτούς  περισσότερων αρμοδιοτήτων καθώς επίσης και την  εκχώρηση περισσότερης εξουσίας και αυτονομίας.

 

Ομως,  ακόμα και αν  εξασφαλιζόταν η  περισσότερη αυτονομία, αυτή δεν θα αποτελούσε ικανή συνθήκη για την διατύπωση ικανοποιητικών προτάσεων. Χρειάζεται  επιπλέον η υιοθέτηση επαρκών κινήτρων προς  την κατεύθυνση αυτή. Οπως αναφέρει ο Enthoven, υπάρχει η ανάγκη για εισαγωγή δυνάμεων της αγοράς που θα λειτουργήσουν σαν υποκινητικοί παράγοντες. (2) Στην  προσπάθεια  για τον έλεγχο  του  κόστους, η εισαγωγή δυνάμεων της Αγοράς οι οποίες θα ενεργήσουν μέσα στο Σύστημα Υγείας, προτείνεται ως δυνατή να εφαρμοστεί κατ' αρχήν, στις συμπληρωματικές υπηρεσίες που παράγει ένα  Σύστημα Υγείας σήμερα και αφορούν την τροφοδοσία του φαγητού, τις υπηρεσίες καθαριότητας και πλυντηρίων. Η προμήθεια αυτή γίνεται σήμερα με το σύστημα της ανάθεσης στον μειοδότη ενός διαγωνισμού, άσχετα όμως από την ποιότητα την οποία προσφέρει. 

 

Οι περιοριστικές διατάξεις που επιβάλλουν την υιοθέτηση αυτής της μεθόδου δεν επιτρέπουν στα  διοικητικά στελέχη των προμηθειών να  χρησιμοποιήσουν κριτήρια  που θα διασφάλιζαν ναι μεν τη συγκράτηση του  κόστους, πλην όμως και την καλή ποιότητα των προμηθευομένων αγαθών και υπηρεσιών. Ταυτόχρονα όμως απαιτείται και η ανάπτυξη συστημάτων υπολογισμού και μετρήσεως του κόστους. Η εμπειρία των Η.Π.Α. δείχνει πως το  κόστος  μπορεί να διαφέρει  ακόμα και μεταξύ ιδίων περιπτώσεων.  Αυτό  καθιστά επιτακτικότερη  την ανάγκη αναπτύξεως λογιστικού συστήματος υπολογισμού του κόστους. Μπορούμε να  διαπιστώσουμε ότι το  ημερήσιο κόστος νοσηλείας σε Νοσοκομείο στις Αγγλοσαξωνικές χώρες ανέρχεται σήμερα στα 500 περίπου δολάρια, ενώ στη δεκαετία του '70 ήταν 150 δολάρια.(36)

 

Η ύπαρξη του Ιδιωτικού Συστήματος  παροχής υπηρεσιών Υγείας αντιμετωπίζεται  από πολλούς ως η ντροπή του συστήματος υγείας της Αγγλίας. Αυτή η άποψη όμως στα μάτια των ειδικών δεν φαίνεται και τόσο σωστή. Ο Ιδιωτικός Τομέας έχει σημαντικά πλεονεκτήματα όπως είναι η μεγαλύτερη  πρόσβαση σε πηγές κεφαλαίων, η μεγαλύτερη ελευθερία στον τρόπο σκέψης και εργασίας των ανθρώπων που στελεχώνουν το  σύστημα και η αποφυγή  της εμπλοκής σε ποικίλες γραφειοκρατικές  διαδικασίες, οι οποίες προκαλούν σημαντικές καθυστερήσεις και αποκλίσεις από τους σχεδιαζόμενους στόχους και προσθέτουν περιττά κόστη. Επιπροσθέτως, ο Ιδιωτικός Τομέας, είναι πηγή εισροής ξένου συναλλάγματος

 

Κατά τον Enthoven πάλι, η ιδέα ότι η Κυβέρνηση πρέπει να  κάνει τις υπηρεσίες Υγείας προσιτές σε όλους, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι πρέπει αυτές τις υπηρεσίες να  τις παράγει ο Δημόσιος  Τομέας. Ο Δημόσιος Τομέας πρέπει να  γίνει κάτι περισσότερο από  ένας παθητικός αγοραστής υπηρεσιών από τον Ιδιωτικό Τομέα και να αντιληφθεί τις  βελτιώσεις που μπορούν να προκληθούν εξαιτίας της βελτίωσης της αποδοτικότητας του, από την εισαγωγή του Ανταγωνισμού.  (2)

 

 

 

Στις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας  υπάρχει θεσπισμένη Κοινωνική Ασφάλιση ή Κοινωνική Προστασία (Social Protection) πως ονομάζεται στην Ευρώπη γενικά, η οποία περιλαμβάνει τις δαπάνες για την Παροχή Υγειονομικής Φροντίδας.

 

Η προσοχή εστιάζεται κατά πολύ στις δαπάνες  αυτής της Κοινωνικής Προστασίας για δύο σημαντικούς λόγους : ο πρώτος, γιατί υπήρξε κατά τα  προηγούμενα χρόνια  μεγάλη αύξηση της ανεργίας και ο δεύτερος, γιατί οι δαπάνες για την κοινωνική προστασία αυξάνονται τα τελευταία χρόνια σε ρυθμούς μεγαλύτερους από τους ρυθμούς αυξήσεως του Α.Ε.Π., εξαιτίας της αυξήσεως της μέσης διάρκειας ζωής  και  την συνεπαγόμενη μεγαλύτερη συμβολή των δαπανών για συντάξεις, στο σύνολο των δαπανών της Κοινωνικής Προστασίας, καθώς επίσης και λόγω της συνεπαγόμενης αύξησης της ζήτησης η οποία προκαλείται από τους Προμηθευτές (Providers).     (2 , 8)

 

Ανήκει επομένως στις Κυβερνήσεις και στους Οργανισμούς Κοινωνικής  Ασφαλίσεως των Κρατών της Κοινότητας, η ευθύνη για τον έλεγχο του κόστους και πιο συγκεκριμένα,  η φροντίδα για την αύξηση  σε πρώτη φάση, του κόστους, σύμφωνα με την αύξηση του Α.Ε.Π.  (8)

 

Προκειμένου να γίνει εφικτός ο  αποτελεσματικός  έλεγχος του κόστους,  ο Brian Abel Smith προτείνει κατ'  αρχήν, μέτρα τα οποία  έχουν άμεσα αποτελέσματα, όπως είναι μέτρα  τα οποία αφορούν ορισμένα ανώτατα  όρια (ceilings) που μπορούν να τεθούν στις δαπάνες των Νοσοκομείων, τα οποία να προσπαθούν να μην υπερβούν οι εργαζόμενοι στο χώρο της Υγείας. (8) Τα μέτρα αυτά έχουν σαν υποκρυπτόμενο σκοπό, την μείωση της άσκοπης χρησιμοποίησης των Νοσοκομειακών κλινών και την ανάπτυξη της χρησιμοποίησης Εξωνοσοκομειακών υπηρεσιών Υγείας. Η τοποθέτηση  ανωτάτων  ορίων,  πρακτικά μπορεί να εκφράζεται ως προσπάθεια περιορισμού των δαπανών π.χ. κατά 1 % με βάση τις δαπάνες της  προηγούμενης  χρονιάς.  Το ίδιο σύστημα μπορεί να ακολουθηθεί και για τις δαπάνες που αφορούν άλλες υπηρεσίες και αγαθά που καταναλώνονται από τα Νοσοκομεία, όπως για παράδειγμα, οι δαπάνες για αγορά φαρμάκων.

 

Γίνεται επομένως η προσπάθεια να καταπολεμηθούν τα προβλήματα  που προκαλεί η χρηματοδότηση του Νοσοκομειακού Τομέα, μέσω συστήματος υπολογισμών για  το  κόστος  που βασίζονται στο Ημερήσιο Νοσήλιο, το οποίο σήμερα θεωρείται ως πληθωριστικό και ως κύρια αιτία της αύξησης του κόστους. Στο Βέλγιο, τη Δανία, την Πορτογαλία και πιο πρόσφατα στην Ισπανία και την Ελλάδα, υπάρχουν ήδη οι λίστες με φάρμακα τα  οποία  συνίστανται να  χορηγούνται στους ασφαλισμένους και υπάρχουν και αρνητικές λίστες με  φάρμακα που δεν  θα έπρεπε να χορηγούνται στην περίπτωση της Ολλανδίας και της Γερμανίας, με κριτήριο το κόστος του φαρμάκου.

 

Η συμμετοχή των ασθενών στο κόστος της Υγειονομικής Περίθαλψης ανέρχεται στη Γαλλία στο ύψος του 20 - 25 %, ενώ όσον αφορά τη συμμετοχή στις δαπάνες για  μερικά φάρμακα, αυτή φθάνει το 60  %. Στο Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Λουξεμβούργο, οι ασθενείς πληρώνουν ποσά 2 - 4 Δολαρίων, για κάθε ημέρα νοσηλείας τους σε Νοσοκομείο.

 

Οσον αφορά  μέτρα  μεσοπρόθεσμης  ισχύος, ο Smith αναφέρει μέτρα που  αφορούν  τον έλεγχο των εξόδων κατασκευής και εξοπλισμού των Νοσοκομείων καθώς  επίσης και το ίδιο το κλείσιμο των Νοσοκομείων αφού στους κύκλους των μελετητών της Οικονομίας της Υγείας σήμερα επικρατεί η άποψη, πως "μία Νοσοκομειακή κλίνη είναι μία χρησιμοποιούμενη κλίνη" και πολλές φορές, η χρησιμοποίηση αυτής της κλίνης είναι άσκοπη.

 

Τα μακροπρόθεσμα μέτρα αφορούν στην μείωση των θέσεων των σπουδαστών των Ιατρικών Σχολών η οποία εφαρμόζεται σε πολλές  χώρες  της Κοινότητας. Στην Πορτογαλία οι θέσεις για νέους φοιτητές μειώθηκαν το 1977 από 2.000 σε 800, στην Ιρλανδία από 500  θέσεις το 1978 σε 300 θέσεις το 1983, στη Γαλλία η μείωση ήταν από 8.726  φοιτητές σε 6.000 στην ίδια περίοδο. Στη Μ. Βρετανία αντίθετα, υπήρξαν ειδικοί εθνικοί λόγοι για τους οποίους αυξήθηκαν οι θέσεις, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι όταν  εκλείψουν οι  λόγοι αυτοί δεν  θα μειωθεί και στη χώρα αυτή ο αριθμός των εισαγομένων φοιτητών.

Στην  Ελλάδα  δεν είναι δυνατόν  να  υπάρξει  συγκράτηση του αριθμού  των φοιτητών  γιατί πολλοί  Ελληνες σπουδάζουν στην Ιταλία και στις Ανατολικές χώρες της Ευρώπης)  όπου δεν έχει υιοθετηθεί παρόμοιο με τις άλλες χώρες  σύστημα  μείωσης του αριθμού των εισαγομένων. Εκτός από την Ιταλία και την Ελλάδα και το Βέλγιο επίσης δεν  διαθέτει πολιτική μείωσης των θέσεων. (8)

 

Οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στο Σύστημα Υγείας της  Ιταλίας το 1980 μπόρεσαν να  συμβάλλουν προς την κατεύθυνση της συγκράτησης  του κόστους.  Αυτό  έγινε κατ'  αρχήν, με την αλλαγή του τρόπου  αμοιβής,  από το σύστημα  Κατά Πράξη και Περίπτωση, στο σύστημα της αμοιβής Κατά Κεφαλή Ασφαλισμένου. Είχε  παρατηρηθεί, πως οι γιατροί που αμείβονταν με το σύστημα Κατά Πράξη και Περίπτωση, όχι μόνο συνέβαλλαν με την αμοιβή  τους  στην αύξηση του κόστους,  αλλά  επίσης, πως οι συνταγές για φάρμακα που εξέδιδαν ήταν από τις  δαπανηρότερες.

 

Οι αλλαγές συμπληρώθηκαν και από την προσπάθεια για τη μείωση ορισμένων γραφειοκρατικών διαδικασιών, και επίσης με την πληρωμή της παροχής ιατρικών υπηρεσιών, όχι με κριτήριο το Ημερήσιο  Νοσήλιο, αλλά τις περιορισμένες δαπάνες που επέτρεπε ο Προϋπολογισμός γι' αυτές τις δαπάνες. Επιπλέον, η Ιταλική Κυβέρνηση στο μέλλον, θα ελέγχει με περισσότερη αυστηρότητα τις κεφαλαιουχικές δαπάνες των Νοσοκομείων καθώς επίσης,  θα φροντίζει ώστε οι δαπάνες  αυτές να κατανέμονται ανάλογα με τις  ανάγκες των γεωγραφικών περιοχών  της χώρας.  (8)

 

Ο Ανταγωνισμός στο χώρο της Υγείας είναι  υπαρκτός σε πολλές χώρες του Κόσμου. Οι μορφές που παίρνει είναι πολλές και ποικίλες. Η Τιμή, σήμερα καταλαμβάνει όλο και πιο σημαντική θέση, σαν μέσο που μετρά την αξία του Ανταγωνισμού.

 

Ο Ανταγωνισμός, έχει  πολλές  εκφάνσεις. Τα Νοσοκομεία ανταγωνίζονται μεταξύ τους, στην προσπάθεια να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με χαμηλότερο κόστος. Οι γιατροί ανταγωνίζονται για τους ασθενείς, όπως πάντοτε στο παρελθόν έκαναν,  αλλά με  περισσότερο σεβασμό στην προσπάθεια να  προσφέρουν υπηρεσίες που κοστίζουν λιγότερο. 

 

Οι γιατροί, ενώνουν τις  προσπάθειές τους στη βάση του Ανταγωνισμού,  μαζί με  τις προσπάθειες των  Νοσοκομείων σαν Οργανισμών,  ώστε να  προσφέρουν  από  κοινού  καλύτερες και φθηνότερες υπηρεσίες,  όπως  συμβαίνει στην  πράξη, μέσω της τυποποιημένης παροχής υπηρεσιών που προσφέρουν οι Η.Μ.Ο.s (Health Maintenance Organizations) και οι P.P.O.s (Preferred Provider Organizations).   (12)

 

Μέσω της λειτουργίας αυτών των Οργανισμών, επετεύχθη η ελάττωση του αριθμού των ημερών νοσηλείας και η συνεπαγόμενη ελάττωση του κόστους της νοσηλείας. Η φιλολογία  όσον αφορά τη δράση των Οργανισμών αυτών σήμερα, δεν αφορά  τόσο το αν πέτυχαν να μειώσουν το κόστος - πράγμα το οποίο σε γενικές γραμμές θεωρείται ως βέβαιο - αλλά εάν οι Οργανισμοί, αυτοί μπορούν να καλύψουν το σύνολο  του πληθυσμού μιας  χώρας και να  κατανείμουν  τις  Υπηρεσίες  Υγείας  σε  μια χώρα, με δικαιοσύνη.  (12)

 

Η εισαγωγή  του Ανταγωνισμού  ως τώρα,  θεωρείται ως ατελής. Πρώτον,  γιατί οι καταναλωτές δεν έχουν  πλήρη ενημέρωση και πληροφόρηση για την ποιότητα των εναλλακτικών επιλογών, κάτι που θεωρείται ως η βάση και η αναγκαία συνθήκη, για να λάβει ένας καταναλωτής ορθολογικές αποφάσεις. Δεύτερον, γιατί οι κοινοί τύποι των Ασφαλιστικών Συστημάτων και προγραμμάτων, δεν παρέχουν επαρκή κίνητρα  στους καταναλωτές να μετακινηθούν (shift)  από την προτίμησή τους σε έναν γιατρό, στην προτίμησή τους σε άλλο γιατρό, ο οποίος προσφέρει χαμηλότερο κόστος. 

 

Η  κυριότερη  αιτία  για  την  δεύτερη  περίπτωση,  είναι το γεγονός,  ότι η κάλυψη των δαπανών υγείας γίνεται κατά 100 % από το  Ασφαλιστικό ταμείο  και επομένως, δεν υπάρχει στον καταναλωτή των υπηρεσιών υγείας το κίνητρο, ώστε  να προτιμήσει κάποια  υπηρεσία  υγείας που  κοστίζει λιγότερο. (10)

 

Ο Ανταγωνισμός, αποδεικνύεται πολύ χρήσιμος στην προσπάθεια να διατηρηθεί ένα αποκεντρωμένο Σύστημα  Ιδιωτικής Παροχής της Υγείας, το οποίο να είναι σύμφωνο προς τις ανάγκες, τις αξίες και τις προσδοκίες των καταναλωτών υπηρεσιών υγείας. Χωρίς την ύπαρξη του Ανταγωνισμού, οι καταναλωτές των υπηρεσιών υγείας  αποδεικνύεται ότι  έχουν λίγη ή ελάχιστη επίδραση στον  τρόπο λειτουργίας του Συστήματος  Υγείας. Από την άλλη μεριά, αποδεικνύεται πως οποιοδήποτε μέτρο συγκράτησης του κόστους είναι καταδικασμένο να αποτύχει.  (10)

 

Απαιτείται όμως ταυτοχρόνως και η εισαγωγή σύγχρονων μεθόδων διαχείρισης, η οποία θα ενδιαφέρεται όχι μόνο για την αποτελεσματική παροχή των ιατρικών υπηρεσιών, αλλά επιπλέον και για την αποτελεσματική  παροχή υπηρεσιών που δεν κοστίζουν υπέρμετρα. Με αυτή την έννοια, ο τομέας της Διοίκησης  των Υπηρεσιών Υγείας έχει πολλά  να διδαχθεί από τον αντίστοιχο τομέα των βιομηχανικών επιχειρήσεων. (11)

 

 

 

Στη Βρετανία  ο Ανταγωνισμός και η εφαρμογή  του αποτελούν σήμερα θέμα  καθημερινών συζητήσεων  μεταξύ  της Κυβέρνησης, των επιστημόνων και του λαού. Το  Βρετανικό  Σύστημα Υγείας για περισσότερα από σαράντα χρόνια τώρα, αποτελεί αντικείμενο μελέτης πολλών επιστημόνων. Οι Βρετανοί, ενδιαφέρονται πολύ για τη βελτίωσή του και έχουν αναθέσει σε μόνιμες Επιτροπές την μελέτη μεθόδων οι οποίες θα βελτιώσουν το σύστημα. Είναι γεγονός, ότι ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος συναντά σε γενικές γραμμές την πλήρη  αποδοχή και συμπαράσταση από το λαό.

 

Το Βρετανικό Σύστημα Υγείας ανήκει στην κατηγορία  των εθνικών Συστημάτων Υγείας. Χαρακτηρίζεται από συγκεντρωτικό σχεδιασμό και από το μεγάλο ρόλο που παίζει η Κυβέρνηση της χώρας στη χρηματοδότηση και στην χάραξη των κατευθύνσεων του συστήματος.

 

Επειδή  το  Βρετανικό Σύστημα Υγείας  αποτελεί ομολογουμένως ένα από τα  πιο άρτια  σχεδιασμένα Συστήματα  Υγείας στην Ευρώπη, αξίζει να  ξεκινήσουμε από αυτό  την προσπάθεια για μελέτη του Ανταγωνισμού.

 

Το Βρετανικό Σύστημα Υγείας συναντά 5 μεγάλα προβλήματα στην εφαρμογή του Ανταγωνισμού :

 

α. Υπάρχει πολύ  μικρός  όγκος πληροφοριών όσον αφορά το κόστος και τα άλλα αποτελέσματα. Επιπροσθέτως, οι διαδικασίες εφαρμογής διορθωτικών ενεργειών είναι πάρα πολύ δύσκολες και αργές. Τα Συστήματα Παροχής Υγείας συνηθίζουν να συλλέγουν στοιχεία που αφορούν τις δαπάνες σαν αριθμούς, και ορισμένες λειτουργικές δραστηριότητες και σπανίως στοιχεία που αφορούν τα λοιπά αποτελέσματα (outcomes). Ακόμα  όμως και τους αδρούς  Δείκτες που αφορούν για παράδειγμα τη θνησιμότητα, συνηθίζουν να τους αγνοούν οι άνθρωποι που πρέπει να τους λαμβάνουν υπόψη τους και να μην ενδιαφέρονται για τα αίτια που  προκάλεσαν τη δυσμενή μεταβολή  ενός δείκτη.

 

β. Πολλές επιλογές των αποφασιζόντων (Budget  Holders) όσον  αφορά αγορές και γενικά  οποιασδήποτε μορφής  δαπάνες, γίνονται χωρίς να συνοδεύονται από  διαδικασίες αξιολόγησης και επιπροσθέτως, οι αποφασίζοντες δεν δικαιοδοτούν για τις αποφάσεις τους αυτές.

Συνηθίζεται, οι αγορές να αποφασίζονται με κριτήριο τον όγκο των αγορών του προηγουμένου έτους, με την πρόσθεση στο ποσό των δαπανών νέων ποσών, τα οποία καλύπτουν την αύξηση του  Πληθωρισμού  και επιπλέον, ποσό που αναλαμβάνει να καλύψει τυχόν σκάνδαλα και ατασθαλίες που ήρθαν στη δημοσιότητα και θα μπορούσαν να στερήσουν ψήφους από τους πολιτικούς.

 

γ. Υπάρχουν πολύ  λίγες πληροφορίες  όσον  αφορά  το κόστος μεταξύ των ανταγωνιστικών ιατρικών  υπηρεσιών που παρέχονται στους  ασθενείς.  Με το να χρησιμοποιεί κάποιος γιατρός μια πολύ ακριβή θεραπεία για τους ασθενείς του, η οποία κοστίζει πολύ από τη μια μεριά και από την άλλη, δεν εξασφαλίζει τα επιθυμητά αποτελέσματα, όχι μόνο συμβάλλει στη διόγκωση του κόστους, αλλά επιπλέον, στερεί από τους υπολοίπους ασθενείς, σημαντικούς πόρους. Δεν είναι δηλαδή γνωστό ποιες θεραπείες, από  ποιους γιατρούς και σε  ποια  Νοσοκομεία είναι λιγότερο δαπανηρές.

 

δ. Υπάρχει κατάτμηση και ανομοιογένεια στον τρόπο παροχής υπηρεσιών  υγείας. Οι Μάνατζερς έχουν ένα κίνητρο, στην περίπτωση όπου υπάρχει περιορισμός δαπανών σε κάποιον τομέα, να μεταβιβάσουν τα κόστη σε άλλους τομείς υπηρεσιών. Ο Γενικός Γιατρός από την άλλη μεριά για  παράδειγμα, δεν έχει κανένα  κίνητρο να  συγκρατήσει τη ροή ασθενών προς τα νοσοκομεία  και έτσι  να  ανακουφίσει τα  νοσοκομεία από την πίεση των ασθενών που δέχονται.

 

ε. Υπάρχει αδιαφορία για τη μελέτη και επιβολή κινήτρων προς την κατεύθυνση της συμπεριφοράς όσον αφορά τους Προμηθευτές και ασθενείς. Αγνοούνται συστηματικά τα κίνητρα τα οποία θα στρέψουν τους γιατρούς προς την κατεύθυνση του ενδιαφέροντος για το κόστος της ιατρικής πράξης που παρέχουν.  (5)

 

Για να λυθούν τα προβλήματα αυτά, η Βρετανική Κυβέρνηση παρουσίασε στο Κοινοβούλιο τον Ιανουάριο του 1989 τις προτάσεις της,  οι  οποίες περιέχονται στο Κείμενο "Working for Patients" και είναι οι εξής :

Καθορίζεται ο διαχωρισμός των λειτουργιών  των  πλευρών της Προσφοράς και της Ζήτησης που ενεργούν και "συναλάσσονται" στο Σύστημα της Υγείας.

Με την έννοια αυτή, ως Αγοραστές (purchasers) νοούνται :

 

α. Oι District General Managers, οι οποίοι έχουν ως αντικείμενο  να  προσπαθούν  να  καλύψουν  τις  ανάγκες μιας περιοχής με πληθυσμό  μέχρι 250.000  κατοίκους μέσα από έναν περιορισμένο προϋπολογισμό ο οποίος  θα  χρησιμοποιείται για  την  αγορά υπηρεσιών από Δημοσίους  ή και  Ιδιωτικούς Προμηθευτές.

 

β.  Οι  General Practitioners (Γενικοί  Γιατροί),  οι οποίοι γίνονται διαχειριστές του ατομικού τους Προϋπολογισμού όσον αφορά τις υπηρεσίες που θα παρέχουν.

 

γ. Οι Διευθυντές των Τοπικών Υπηρεσιών, οι οποίοι αναλαμβάνουν τη διαχείριση των προϋπολογισμών που αφορούν υπηρεσίες για ηλικιωμένους, διανοητικώς αναπήρους  και σωματικώς αναπήρους.

 

Ως Προμηθευτές νοούνται :

 

α. Τα υπάρχοντα δημόσια Νοσοκομεία  του  Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας.

 

β. Αυτοδιαχειριζόμενα  Νοσοκομεία, τα  οποία  μπορούν να λειτουργούν ως αυτόνομες ενώσεις και έχουν  μεγαλύτερο βαθμό ανεξαρτησίας  από τα  υπάρχοντα  Νοσοκομεία  του Συστήματος, σον αφορά τη  διαχείριση του ανθρωπίνου δυναμικού  τους και των πολιτικών επενδύσεών τους.

 

γ. Οι Γενικοί Γιατροί. Ας σημειωθεί πως το σύνολο των νοσοκομειακών Γιατρών και Οδοντιάτρων της  Βρετανίας το 1987  ήταν 48.000 άτομα, ενώ το 1978 ήταν 42.000 άτομα.

 

δ. Προμηθευτές του Ιδιωτικού Τομέα, Διαγνωστικά Κέντρα, Νοσοκομεία επειγόντων περιστατικών.

 

ε. Οι Τοπικές Αρχές, θα παρέχουν οικιακές βοήθειες και υπηρεσίες Κοινωνικών Λειτουργών. (5 , 18)

 

Οι προτάσεις αυτές έχουν σα στόχο :

 

α. Να κάνουν την ανταπόκριση του Συστήματος Υγείας στις ανάγκες του πληθυσμού  καλύτερη, φροντίζοντας για την διοικητική αποκέντρωση του Συστήματος  κατά  τρόπον ώστε να μεταβιβάζονται περισσότερες αρμοδιότητες στο Τοπικό Επίπεδο. Προβλέπεται περισσότερη ευλυγισία στους τρόπους πληρωμής του Προσωπικού και στην υιοθέτηση κινήτρων,  ώστε να βελτιωθεί η χρήση των περιουσιακών στοιχείων ενός Νοσοκομείου.

Η μεταρρύθμιση  αυτή, διέπεται από μία βασική αρχή : δεν μπορούν οι Υπηρεσίες Υγείας  να συντονίζονται πλέον από ένα Υπουργείο ή από ομάδες ανωτάτων Δημοσίων Υπαλλήλων. Αυτό που χρειάζεται είναι να τεθούν Εθνικοί στόχοι και Προτεραιότητες και στα πλαίσιά τους να λειτουργήσουν στη συνέχεια οι αποκεντρωμένες Υπηρεσίες της Περιφέρειας.

 

β. Να εξασφαλιστεί καλύτερη ποιότητα  παρεχομένων υπηρεσιών προς τους ασθενείς  με το δημιουργούμενο καθεστώς αυτοδιαχείρισης των Νοσοκομείων. Τα  Νοσοκομεία θα έχουν περισσότερες αρμοδιότητες και θα καθιερωθεί επίσης η δυνατότητά τους να απολαμβάνουν εσόδων για τις υπηρεσίες που παρέχουν, ώστε να  έχουν κίνητρα για να προσελκύουν τους ασθενείς τους, καθώς επίσης και για να μπορούν με αυτόν τον τρόπο, να παράγουν ακόμα και διαφορετικές υπηρεσίες ανά γεωγραφική περιοχή, υπηρεσίες οι οποίες να ικανοποιούν τους ασθενείς τους.

 

γ. Να  δώσει στα Νοσοκομεία του  Συστήματος τα  οποία ικανοποιούν με  τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες των ασθενών τους, το δικαίωμα να εξασφαλίζουν τα  απαραίτητα προς τούτο χρήματα, αποφεύγοντας τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, που ως τώρα  δημιουργούσαν  ανυπέρβλητα  εμπόδια  στη λειτουργία τους. Με την αλλαγή του τρόπου χρηματοδότησης των Νοσοκομείων, θα εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη ροή χρηματικών πόρων προς  τα  Νοσοκομεία  εκείνα,  τα οποία θα μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε περισσότερους ασθενείς, από όσους είχε προϋπολογισθεί.

 

δ. Να ελαττωθούν οι χρόνοι αναμονής των ασθενών και να  βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. Θα γίνει η προσπάθεια να υπάρχει ακρίβεια στον καθορισμό των χρόνων υποδοχής των ασθενών καθώς επίσης, θα δοθεί προσοχή ώστε να επιτευχθούν οι μειώσεις στο χρόνο εργασίας των νέων γιατρών για να αποφευχθεί η υπερκόπωσή τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο χρόνος αναμονής των ασθενών, (εννοούμε την εγγραφή σε Waiting Lists), είναι καθοριστικής σημασίας για τη στάση που έχουν οι ασθενείς απέναντι στο Σύστημα Υγείας.

Υπάρχει  η υποχρέωση των μονάδων  υγείας  να  βελτιώσουν τις Δημόσιες  σχέσεις τους  απέναντι  στους ασθενείς, εκδίδοντας για διάφορες περιστάσεις επεξηγηματικά φυλλάδια, όπως επίσης υπάρχει η υποχρέωση να  επιτυγχάνονται συγκεκριμένοι στόχοι, όσον αφορά  το χρόνο παραμονής  του  ασθενή  στις  λίστες αναμονής. Ακόμα,  πρέπει να καθορίζονται για  τους ασθενείς συγκεκριμένες ώρες ραντεβού, και γενικότερα, οι ασθενείς να αντιμετωπίζονται με περισσότερη προσοχή και ευαισθησία.

 

ε. Να δοθεί η δυνατότητα στους Οικογενειακούς Γιατρούς να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες στους ασθενείς τους καθώς επίσης, να δοθεί η δυνατότητα στους γιατρούς  να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τους ασθενείς, μέσα από την προσφορά καλύτερων υπηρεσιών προς αυτούς. Ο στόχος που έχει τεθεί, είναι οι γιατροί να γίνουν διαχειριστές του ατομικού τους  προϋπολογισμού  δαπανών, ώστε να γίνουν περισσότερο υπεύθυνοι όσον αφορά τη λήψη δαπανηρών αποφάσεων. Οι Γιατροί υποχρεώνονται επιπλέον,  να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες  στους ασθενείς  τους,  σχετικά με τις υπηρεσίες που θα τους παρέχουν καθώς επίσης, αυξάνονται και τα κίνητρα προς τους γιατρούς, ώστε να τονωθεί ο Ανταγωνισμός μεταξύ τους, με το να αυξηθεί η σχέση εισοδήματος των γιατρών με τον αριθμό των ασθενών που βρίσκονται καταχωρημένοι στις λίστες αναμονής τους, από 46 %  σε 60 % .

Υποχρεώνονται ακόμα οι γιατροί, να εκδίδουν συνταγές φαρμάκων με μεγάλη προσοχή, φροντίζοντας ώστε το κόστος των συνταγών αυτών, να μην ξεπερνά  ένα ορισμένο  λογικό και προϋπολογισμένο  ποσό. Η συνταγογραφία  ενισχύεται  από τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών από τους οποίους ο γιατρός μπορεί να  παίρνει συγκριτικές πληροφορίες, όσον αφορά το κόστος των φαρμάκων που έχουν την ίδια χρήση και τα ίδια θεραπευτικά αποτελέσματα και τα οποία ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει.

 

στ. Να βελτιωθεί η ικανότητα και η παραγωγικότητα των διοικητικών  στελεχών  με  την αποκέντρωση και την σωστή κατανομή των αρμοδιοτήτων τους, ώστε να αποφευχθεί η σύγχυση των ρόλων και άλλες διοικητικές ανωμαλίες.

 

ζ. Να εξασφαλιστεί μέσω συνεχών ελέγχων ότι όλοι οι απασχολούμενοι στα πλαίσια του συστήματος αξιοποιούν με τον αποτελεσματικότερο τρόπο τους δεδομένους πόρους. Οι αλλαγές  προβλέπουν ότι όλοι όσοι θα έχουν ως αντικείμενο εργασίας τους τη διαχείριση των πόρων, θα πρέπει να λογοδοτούν για τις πράξεις τους και να τους  επιβάλλονται αυστηροί έλεγχοι, οι οποίοι θα έχουν σκοπό να εξασφαλίζουν τη συνετή και ορθολογική διαχείριση των πόρων.

 

Απαραίτητη κρίνεται η επένδυση σε Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και στη νέα τεχνολογία της Πληροφορικής, ώστε να μπορεί να εξασφαλιστεί η παραγωγή περισσότερων και καλύτερων αποφάσεων, οι οποίες θα επιτυγχάνουν την ελάττωση του κόστους, την εξοικονόμηση των πόρων και ταυτόχρονα, θα ικανοποιούν τις ανάγκες των ασθενών. (18)

 

Σημαντική είναι η καθιέρωση Συμβολαίων, βάση των οποίων θα λειτουργεί η ανταγωνιστική πλέον Αγορά στο χώρο της Υγείας. Σύμφωνα με την καινούργια αυτή μέθοδο, οι Μάνατζερς θα αγοράζουν υπηρεσίες από ανταγωνιστικούς Προμηθευτές, Δημοσίου ή Ιδιωτικού συμφέροντος, βάσει συμφωνιών, οι οποίες θα κατοχυρώνονται με  Συμβόλαια, τα οποία θα αναφέρουν την τιμή της υπηρεσίας που αγοράζεται, την ποσότητα, και την ποιότητά της.

 

Αυτή η μορφή της Αγοράς θα πρέπει να διέπεται αναπόφευκτα από κανόνες, οι οποίοι θα προσπαθούν να εξασφαλίσουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ελευθερία της Αγοράς  και την αποφυγή του κινδύνου  της ελάττωσης  της  ποιότητας  των παρεχομένων  υπηρεσιών.

 

Ειδικότερα, όσον αφορά τις σημαντικές καινοτομίες που επιφέρουν οι προτάσεις  της Βρετανικής Κυβερνήσεως στο Σύστημα  Υγείας, διακρίνουμε κατ' αρχήν την προσπάθεια να καθιερωθεί η έννοια του Εναλλακτικού  Κόστους σαν κριτήριο για  την αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων. Στο μέλλον, είναι υποχρεωτικό η χρήση  του κεφαλαίου να γίνεται με κριτήριο το Εναλλακτικό Κόστος. Αυτό επιτυγχάνεται στην πράξη με την επιβάρυνση των Μονάδων Υγείας κατά  το ποσό που αντιστοιχεί σε έξοδα που δημιουργεί η χρήση του κεφαλαίου. Μέχρι τώρα, υπήρχε το σύστημα  της δωρεάν χρήσης  του κεφαλαίου, επειδή η χρήση αυτή χρηματοδοτείτο από την Κυβέρνηση. Με την χρέωση που επιβάλλεται σύμφωνα με τις νέες προτάσεις,  πιστεύεται ότι θα δημιουργηθούν κίνητρα για την οικονομικότερη και αποδοτικότερη χρήση του, κάτι που ως τώρα αγνοείτο επειδή υπήρχε έλλειψη των αναλόγων κινήτρων.  (5 , 18)

 

Μια άλλη σημαντική  καινοτομία, αφορά το προσωπικό που στελεχώνει τις  Υπηρεσίες Υγείας της Χώρας. Στο εξής καθιερώνεται αυστηρότερος έλεγχος στους γιατρούς με μέτρα τα  οποία, από τη μια μεριά, θα  παρέχουν  κίνητρα  για την καλύτερη απόδοσή τους και από την άλλη, θα προβλέπουν ποινές οι οποίες θα οδηγούν μέχρι τη διακοπή των συμβολαίων τους, στην περίπτωση όπου κρίνεται ότι οι γιατροί δεν είναι αποδοτικοί και παραβαίνουν τους κανόνες που διέπουν την απόδοσή τους. 

 

Oσον αφορά τις αμοιβές του  Προσωπικού του Συστήματος, προβλέπεται να υπάρχει ευλυγισία στο ύψος τους για να μπορούν να καθιερωθούν κριτήρια που θα συμβάλλουν στην καλύτερη αξιοποίηση των πόρων που αφορούν τις αμοιβές. Αυτή τη στιγμή, οι αμοιβές αποτελούν το 70 % των δαπανών που αφορούν το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας και οι οποίες ανέρχονται στο ποσό των 26 Δισ. Λιρών Αγγλίας, ποσό που αναλογεί σε  35 Λίρες εβδομαδιαίας δαπάνης  μιας  μέσης οικογένειας. 

 

Οι Μάνατζερς, θα πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγμένες ικανότητες στη διοίκηση των Νοσοκομείων, να έχουν ειδικότερες ικανότητες  στον  τομέα της ηγεσίας,  πείρα στη διαχείριση των πόρων, οικονομικές γνώσεις άριστες και γνώση του χώρου των πληροφορικών συστημάτων. (5 , 18)

 

Η  καθιέρωση  των  πιο  πάνω  αλλαγών  του  Συστήματος όμως, θεωρείται  ότι δεν  θα  σημάνει  αυτόματα  την  εισαγωγή του Ανταγωνισμού και περισσότερο το  ξεπέρασμα των προβλημάτων. Θεωρείται πολύ δύσκολο να εισαχθεί ο Ανταγωνισμός, ο οποίος άλλωστε σπάνια συναντάται με την θεωρητική και τέλεια μορφή του στην πράξη σήμερα, στις περισσότερες Αγορές. 

 

Ως κυριότερος στόχος των αλλαγών αυτών, θα πρέπει να θεωρηθεί όχι τόσο η προσπάθεια να δημιουργηθεί καθεστώς  Πλήρους Ανταγωνισμού,  όσο η προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα καθεστώς καλύτερης και αποδοτικότερης διαχείρισης  (ενός καλύτερου Management) ώστε να περιοριστεί το κόστος και να βελτιωθεί η Αποτελεσματικότητα του  Βρετανικού Συστήματος Υγείας.

 

Ενας αρκετά σοβαρός και ίσως ο σημαντικότερος από όλους τους λόγους για τους οποίους η εισαγωγή  ενός καθεστώτος Πλήρους Ανταγωνισμού είναι αδύνατη, αποτελείται από το γεγονός ότι δεν είναι δυνατόν σε ένα Σύστημα Υγείας να λειτουργήσει ελεύθερα ο Μηχανισμός των Τιμών,  όπως αυτός προβλέπεται από την οικονομική θεωρία.

 

Οι  έλεγχοι των τιμών των  υπηρεσιών  υγείας  θα συνεχιστούν επειδή υπάρχει ο φόβος να μεταβληθεί η αγορά σε  Μονοπώλιο ή Ολιγοπώλιο.  Αν όμως  υπάρχει έλεγχος στις τιμές και κατά  συνέπεια δεν υπάρχει  αντανάκλαση  του  Εναλλακτικού Κόστους στο ύψος των τιμών τότε, δεν μπορεί να  υπάρξει Τέλειος Ανταγωνισμός.

 

Στο βραχυπρόθεσμο διάστημα, ο Τέλειος Ανταγωνισμός δεν μπορεί να πάρει σάρκα και οστά στην Βρετανία, σύμφωνα με τις απόψεις μελετητών. Εφόσον δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς τα απαραίτητα συστήματα Κοστολογήσεως του προϊόντος της Υγείας, δεν είναι δυνατόν να ασκηθεί μία ρεαλιστική τιμολογιακή πολιτική. Ετσι, ακόμα και αν οι τιμές αφήνονταν να διαμορφωθούν ελεύθερα, θα υπήρχε το πρόβλημα  ότι δεν θα μπορούσαν να προσδιοριστούν αυτές οι τιμές.  (5)

 

Το Σύστημα όμως, μπορεί να έρθει σε επαφή και σε συνεργασία  με ιδιωτικές εταιρείες Ερευνών Αγοράς και να πραγματοποιήσει μελέτες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση της μείωσης της δυσαρέσκειας των ασθενών η οποία προκαλείται από τις δυσλειτουργίες του Συστήματος. Τέτοιες είναι για παράδειγμα οι δυσλειτουργίες που προκαλούνται στη ζωή των ασθενών εξαιτίας των χρόνων αναμονής προς εξέταση και θεραπεία. 

 

Ως αποτέλεσμα της μελέτης των στοιχείων που θα προκύψουν από αυτές  τις έρευνες θα  μπορούσε να γίνει δυνατή  η καθιέρωση ορισμένων βασικών προδιαγραφών όπως είναι οι παρακάτω :

 

α. Υποχρέωση που θα έχουν  οι  Προμηθευτές ώστε ο χρόνος αναμονής για μία εγχείρηση μη επειγούσης μορφής να μην ξεπερνά σε καμία περίπτωση τους 3 μήνες.

 

β. Το 95 % των τηλεφωνημάτων των ασθενών θα πρέπει να απαντάται μέχρι το έκτο χτύπημα του τηλεφώνου.

 

γ. Τα Κέντρα Αμέσου Βοήθειας  θα πρέπει να είναι επαρκώς στελεχωμένα από γιατρούς και νοσηλευτές κατά τις απογευματινές  ώρες,  καθώς επίσης και κατά  τη διάρκεια των αργιών του Σαββατοκύριακου.

 

δ. Ο χρόνος αναμονής για ραντεβού με τον γιατρό δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 3 εβδομάδες.

 

ε. Ο χρόνος αναμονής των ασθενών στον προθάλαμο του ιατρού δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 30' λεπτά.   (15)

 

 

 

Η συμβολή του Ιδιωτικού Τομέα  Υγείας  στην  εξυπηρέτηση των αναγκών των ασθενών είναι αρκετά σημαντική. Η διαπίστωση ότι ο Ιδιωτικός τομέας μπορεί να λειτουργήσει παράλληλα  προς το Εθνικό σύστημα Υγείας είναι γεγονός. Επίσης, διαπιστώνεται στις μέρες μας όλο  και περισσότερο,  πως ο Ιδιωτικός Τομέας μπορεί να  υποκαταστήσει όσον αφορά  την προσφορά υπηρεσιών, τον Δημόσιο Τομέα σε πάρα πολλές περιπτώσεις, τις οποίες και θα αναφέρουμε στο κεφάλαιο αυτό.

 

Οσον αφορά τις Υπηρεσίες Υγείας, ο Ιδιωτικός Τομέας στη Βρετανία  αφορά :

 

α. 5.340.000 άτομα δηλαδή ποσοστό 9 % του συνολικού πληθυσμού της χώρας, τα  οποία  απολαμβάνουν  Ιδιωτικής Ασφαλίσεως.

 

β. Τα Νοσοκομεία Επειγόντων Περιστατικών του Ιδιωτικού Τομέα  καταλαμβάνουν το 6  % των κρεββατιών και περιθάλπουν 510.000 ασθενείς το χρόνο.

 

γ. Διεξάγει  το  17  %  των εγχειρήσεων (μη επειγόντων) της  χώρας και το 19 % των εγχειρήσεων By pass.

 

Τα  πλεονεκτήματα  που  δημιουργούνται  από  την  ύπαρξη και λειτουργία του Ιδιωτικού Τομέα, είναι τα εξής :

 

α. Αυξάνει το εύρος των επιλογών που δημιουργούνται για τους ασθενείς και για τους γιατρούς.

 

β. Συμβάλλει και μπορεί να συμβάλλει ακόμα περισσότερο, στην παροχή περισσότερων εναλλακτικών επιλογών προς το Management του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας, επειδή χρησιμοποιεί πιο αποτελεσματικά τους πόρους που διαχειρίζεται.

 

γ. Καλύπτει τις ανάγκες των ασθενών με μεγάλη ταχύτητα γιατί διαθέτει  περισσότερη ευλυγισία καθώς  επίσης  και ελευθερία στις επιλογές του.

 

Αυτά τα πλεονεκτήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος των ασθενών. Η Βρετανική  Κυβέρνηση από την  πλευρά της, βλέπει με πολύ καλό μάτι την ύπαρξη του Ιδιωτικού  Τομέα στο χώρο της Υγείας γιατί αφενός,  αυξάνει τις ευκαιρίες και τις εναλλακτικές επιλογές για το  Δημόσιο Τομέα (με  την εξαγορά δηλαδή υπηρεσιών του Ιδιωτικού Τομέα από το Δημόσιο) και από την άλλη μεριά, πιστεύει πως  οι  δύο  Τομείς  μπορούν να ανταλλάξουν εμπειρίες και να μάθουν ο ένας από τον  άλλο και ακόμα, να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλο με διάφορους τρόπους. (18)

 

Υπάρχει ήδη εκτεταμένη  συνεργασία  μεταξύ  Ιδιωτικού  και Δημόσιου Τομέα. Το 1986, η συνεργασία μεταξύ των δύο Τομέων, οδήγησε σε παροχή υπηρεσιών σε 26.000 ασθενείς με κόστος 45 εκατ. Λιρών. Η συνεργασία  αυτή  έγινε  κυρίως,  για  να αποφευχθεί ο μεγάλος χρόνος αναμονής των ασθενών του Βρετανικού Ε.Σ.Υ.

 

Με τις τροποποιήσεις που προτάθηκαν από την Κυβέρνηση για τη λειτουργία του Βρετανικού Συστήματος Υγείας,  θα υπάρχει μέλλον όλο και μεγαλύτερο  περιθώριο για τους γιατρούς και τους ασθενείς τους, να χρησιμοποιήσουν κονδύλια του Εθνικού Συστήματος για να αγοράσουν υπηρεσίες υγείας  από  τον  Ιδιωτικό Τομέα.

 

Οι αρμόδιες αρχές του Συστήματος, θα μπορούν στο εξής να λειτουργούν όχι μόνο σαν Προμηθευτές, αλλά και σαν Αγοραστές των  υπηρεσιών  υγείας  που  χρειάζεται  να  καταναλώσουν οι ασθενείς,  αγοράζοντας δηλαδή  υπηρεσίες  από  τον Ιδιωτικό Τομέα, στην περίπτωση όπου αυτός προσφέρει καλύτερες τιμές και επίσης, καλύτερη  ποιότητα υπηρεσιών από αυτές που μπορεί να προσφέρει ο  Δημόσιος Τομέας, δηλαδή  το Εθνικό Σύστημα.  (18)

 

Σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη και στην ποιότητα των παρεχομένων από τον Ιδιωτικό τομέα Υπηρεσιών, έχει η ανάπτυξη της Ιδιωτικής Ασφάλισης Υγείας. Η Ιδιωτική Ασφάλιση έχει γνωρίσει κατά τα τελευταία χρόνια πολύ μεγάλη άνοδο στη Βρετανία και αυτό οφείλεται κατά μεγάλο λόγο,  στην ασφαλιστική κάλυψη υγείας που προσφέρουν οι  εργοδότες στους ασφαλισμένους εργαζομένους.

 

Μειονέκτημα όμως τους συστήματος Ιδιωτικής Ασφαλίσεως, είναι το γεγονός ότι η Ασφαλιστική κάλυψη σταματά όταν ο εργαζόμενος συνταξιοδοτηθεί. Το γεγονός αυτό, αναγκάζει τον εργαζόμενο  να  βρεθεί  μπροστά στο  μεγάλο  πρόβλημα  αν θα συνεχίσει να πληρώνει ο ίδιος για την ασφαλιστική του κάλυψη κατά τον καιρό που  συνταξιοδοτείται, σε μια στιγμή όπου το εισόδημά του μειώνεται ενώ τα ασφάλιστρα αυξάνονται λόγω της μεγάλης ηλικίας του.

 

Για να λυθεί το μεγάλο αυτό πρόβλημα  όμως, η Βρετανική Κυβέρνηση αποφάσισε προκειμένου να βοηθήσει στην επίλυση του, να προσφέρει στους συνταξιοδοτηθέντες  έκπτωση φόρου, για τα ποσά των ασφαλίστρων.

 

Οσον αφορά τους άλλους τομείς υπηρεσιών του Δημοσίου Τομέα Υγείας, και πιο συγκεκριμένα, τις υπηρεσίες παραγωγής φαγητού για τους ασθενείς,  τις υπηρεσίες καθαρισμού και τις υπηρεσίες καθαρισμού ιματισμού, από το 1983 άρχισε η ανάθεση των υπηρεσιών αυτών και σε επιχειρήσεις του Ιδιωτικού Τομέα. Το 1988 παρατηρήθηκε εξοικονόμηση των δαπανών που αφορούσαν τους τομείς αυτούς  κατά 17  %,  δηλαδή κατά 120 εκατ. Λίρες Αγγλίας το χρόνο.

 

Το σημαντικό όμως είναι, ότι η βελτίωση του κόστους που αφορούσε  αυτές  τις υπηρεσίες, δεν προκλήθηκε από την αποτελεσματικότερη παραγωγή τους από επιχειρήσεις Ιδιωτικού Τομέα,  αλλά  αντίθετα, το 85 % από τις υπηρεσίες αυτές, παρήχθησαν από τις ίδιες τις Δημόσιες Υπηρεσίες που τις παρήγαγαν και προηγουμένως, μόνο που τώρα αυτές οι υπηρεσίες, ανταγωνίστηκαν τις αντίστοιχες Ιδιωτικές και αναγκάστηκαν,  εξαιτίας  του  έντονου  Ανταγωνισμού με τις Ιδιωτικές, να παράγουν με περισσότερο όμως τώρα σεβασμό προς το κόστος της παραγωγής βελτιώνοντας την παραγωγικότητά τους, βελτιώνοντας την ποιότητά τους, αναπτύσσοντας τελειότερες τεχνικές και αξιοποιώντας δημιουργικές ιδέες των στελεχών τους. (18)

 

Το εύρος των βοηθητικών υπηρεσιών του  Τομέα Υγείας που  σήμερα βρίσκεται υπό συζήτηση να δοκιμαστεί η παραγωγή τους κάτω από ανταγωνιστικές συνθήκες, μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. Η συνολική αξία των υπηρεσιών αυτών ανέρχεται στο 1 Δισ. Λίρες ετησίως.

 

Η συνεργασία με τον Ιδιωτικό Τομέα μπορεί όμως  να πάρει και άλλες, ευρύτερες  διαστάσεις. Αυτή  μπορεί να αφορά  τη δημιουργία Joint Ventures σε τομείς όπως είναι η κατασκευή Νοσοκομειακών Εγκαταστάσεων  και με την ανάληψη του κόστους από κοινού από Ιδιωτικούς και Δημοσίους φορείς. Ο καταμερισμός  του  κόστους, μπορεί να γίνει με βάση την αναμενόμενη έκταση της  χρησιμοποίησης των εγκαταστάσεων αυτών από τον κάθε εταίρο.

 

Επίσης, μπορούν να  εφαρμοστούν μέθοδοι Leasing  μεταξύ ιδιωτικού και Δημοσίου τομέα και η αρχή μπορεί να γίνει από το Leasing που  θα  εφαρμοστεί  στην  ιδιοκτησία  της γης. Σύμφωνα με αυτήν την τεχνική, ο Δημόσιος Τομέας μπορεί να παραχωρήσει γη ή εγκαταστάσεις στον  Ιδιωτικό Τομέα, για αποκλειστική χρησιμοποίηση από αυτόν και ο Δημόσιος Τομέας σε ανταπόδωση,  να αμοίβεται με προκαθορισμένα ποσά τα οποία θα λειτουργούν ως αμοιβή του κεφαλαίου  που παραχώρησε στον ιδιωτικό τομέα, ή να συμμετέχει στα κέρδη που θα έχει ο Ιδιωτικός Τομέας  από τις δραστηριότητες  που  θα αναπτύξει, χρησιμοποιώντας το κεφάλαιο που του παραχωρήθηκε. (18)

 

Αλλος ένας τρόπος συνεργασίας των δύο Τομέων είναι αυτός που αφορά την  παραχώρηση εγκαταστάσεων του  Δημοσίου Τομέα στον Ιδιωτικό, με σκοπό, ο δεύτερος, να  δημιουργήσει και να εκμεταλλευθεί  τους  χώρους  αυτούς, νοικιάζοντάς τους στο προσωπικό του Εθνικού Συστήματος για ιδιοκατοίκηση.

 

Τελευταίο  παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ Δημοσίου και Ιδιωτικού  Τομέων, είναι αυτό της ανάθεσης της ίδιας της ανέγερσης Νοσοκομειακών κτιρίων και εγκαταστάσεων σε ιδιώτες. Πιστεύεται ότι ο Ιδιωτικός Τομέας θα μπορέσει να κατασκευάσει με μεγαλύτερη ταχύτητα και μικρότερο κόστος ένα Νοσοκομείο,  από ότι ο Δημόσιος Τομέας. Ετσι λοιπόν, θα μπορούσαν οι δαπάνες που προβλέπονται στο Δημόσιο Προϋπολογισμό για ανέγερση κτιρίων να  απορροφηθούν από τους ιδιώτες και με εξασφάλιση μάλιστα,  καλύτερων οικονομικών όρων για το Κράτος. (18)

 

Ο τρόπος λειτουργίας των Συστημάτων Υγείας στην Ευρώπη εμφανίζει πάρα  πολλές ποικιλίες μεταξύ των κρατών. Κοινό όμως είναι σε όλες τις χώρες το πρόβλημα  της εκρηκτικής αύξησης του κόστους όπως επίσης, η ανάγκη για εφαρμογή καινοτομιών οι οποίες θα μπορέσουν να βοηθήσουν στο δύσκολο δρόμο προς τη συγκράτηση  του κόστους.

 

Η προβληματική προς αυτή την κατεύθυνση είναι  κοινή σε όλες τις χώρες της  Ευρωπαϊκής ηπείρου. Πολλές χώρες, στην προσπάθειά τους να δοκιμάσουν νέες αποτελεσματικές τεχνικές προκειμένου να μειώσουν το κόστος της υγείας και να εισάγουν τον Ανταγωνισμό, έχουν αρχίσει από πολλά χρόνια να αντιγράφουν τις μεθόδους  που χρησιμοποιούν  οι Αμερικάνικοι H.M.O.s.

 

Οι Αμερικανοί έχουν αποδείξει από  πολλά χρόνια  τώρα την προσήλωσή τους στους κανόνες και τις δυνάμεις  της Αγοράς, παρόλο που όπως ήδη έχει φανεί καθαρά, οι δυνάμεις αυτές δεν αρκούν από μόνες τους για να  λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το Αμερικάνικο Σύστημα Υγείας. Οπωσδήποτε, δεν μπορεί να αντιγραφεί  εξολοκλήρου ο τρόπος λειτουργίας ενός Συστήματος Υγείας και να  εφαρμοστεί σε μία άλλη χώρα. Η κυριότερη αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι διαφέρουν τα συστήματα αξιών τα οποία διέπουν τα Συστήματα Υγείας των δύο χωρών.  Στις Η.Π.Α. το Σύστημα βασίζεται στις αρχές  της ατομικής ευθύνης  των πολιτών για την  υγεία, της ελευθερίας των επιλογών του ατόμου και της ύπαρξης ποικιλίας επιλογών. 

 

Στις Ευρωπαϊκές χώρες, παρά τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των πολιτικών υγείας από χώρα σε χώρα, οι αρχές που διέπουν τα Συστήματα  αφορούν  κυρίως  στην  αντίληψη, ότι βασικός σκοπός ενός Συστήματος Υγείας είναι πριν  ακόμα και  από την ελευθερία επιλογής, να παράσχει στους πολίτες μιας χώρας την απαραίτητη  για τη  διαβίωσή τους υγεία, προσφέροντας στον κάθε πολίτη  ίσες  ευκαιρίες όσον  αφορά  την  πρόσβαση στις Υπηρεσίες Υγείας.

 

Στις  Ευρωπαϊκές χώρες, επικρατεί η λογική της Πλήρους Κάλυψης των δαπανών υγείας του πληθυσμού από τους Ασφαλιστικούς Φορείς  των κρατών.  Βέβαια,  η πλήρης κάλυψη, δεν σημαίνει ότι δεν συμμετέχουν οι ασθενείς στις δαπάνες της υγείας  τους,  παρόλα αυτά όμως,  η συμμετοχή αυτή είναι πολύ μικρή και συνήθως δεν αφορά τις νοσοκομειακές δαπάνες. Ακόμα  και στις  χώρες εκείνες όπου λειτουργούν σημαντικού μεγέθους Ιδιωτικοί Ασφαλιστικοί Οργανισμοί  όπως  είναι η Ελβετία  και η Ολλανδία,  η κάλυψη του  πληθυσμού  από  τα Δημόσια Ασφαλιστικά  Ταμεία  όσον   αφορά  τουλάχιστον  τις νοσοκομειακές δαπάνες πλησιάζει το 100 %.

Τα στοιχεία που  αφορούν την αναλογία του πληθυσμού που καλύπτεται σε κάθε χώρα της Ευρώπης από Ασφαλιστικούς Οργανισμούς δημοσίου χαρακτήρα παρουσιάζονται στον Πίνακα  -2- o οποίος ακολουθεί :

 

 

 

 

 

ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΠΟ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ Ο.Ο.Σ.Α.  ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1987

 

ΧΩΡΑ       ΝΟΣΟΚΟΜ.        ΕΞΩΝΟΣΟΚ.         ΙΑΤΡΙΚΑ

                  ΔΑΠΑΝΕΣ           ΔΑΠΑΝΕΣ              ΑΓΑΘΑ

 

ΑΥΣΤΡΙΑ                   99                    99                    90

ΒΕΛΓΙΟ                     98                    93                    68

ΔΑΝΙΑ                       100                  100                  100

ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ             100                  100                 90

ΓΑΛΛΙΑ                     99                    98                    92

ΓΕΡΜΑΝΙΑ               92                    92                    97

ΕΛΛΑΔΑ                   100                  100                 90

ΙΣΛΑΝΔΙΑ                 100                  100                 -

ΙΡΛΑΝΔΙΑ                 100                  37                    95

ΙΤΑΛΙΑ                      100                  100                  99

ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ  100                  100                 95

ΟΛΛΑΝΔΙΑ               77                    72                    80

ΝΟΡΒΗΓΙΑ                100                  100                  100

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ          100                  100                  100

ΙΣΠΑΝΙΑ                   98                    97                    84

ΣΟΥΗΔΙΑ                  100                  100                  100

ΕΛΒΕΤΙΑ                   98                    98                    100

Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ           100                  100                  99

Η.Π.Α.                        40                    25                    -

 

Ο τρόπος Ασφαλίσεως των κατοίκων των χωρών διαφέρει από χώρα  σε χώρα. Στην Ολλανδία για παράδειγμα, όσοι έχουν εισόδημα το οποίο δεν ξεπερνά  ένα ορισμένο ετήσιο ποσό, είναι υποχρεωτικά ασφαλισμένοι σε κρατικούς  φορείς, ενώ όσοι ξεπερνούν αυτό το ποσό μπορούν να  ασφαλιστούν σε ιδιωτικούς φορείς. Οι ιδιωτικές δαπάνες για  την  Υγεία  στην Ολλανδία ανήλθαν το 1980 σε 25 % του συνόλου των δαπανών  (14)

 

Τον Οκτώβριο του 1988 όμως, το  Ολλανδικό  Κοινοβούλιο απεδέχθη νομοσχέδιο, μέσα από την εφαρμογή  του οποίου, θα γίνει  η προσπάθεια για την είσοδο του Ανταγωνισμού στη λειτουργία του Συστήματος Υγείας της χώρας.

 

Ενα άλλο σημαντικό κοινό στοιχείο  που  παρουσιάζουν τα Συστήματα Υγείας της  Ευρώπης είναι αυτό της διοικητικής αποκέντρωσης που επιτυγχάνεται με την κατάτμηση  του Συστήματος σε Κέντρα Δραστηριότητος τα οποία καταρτίζονται με βάση τις γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας.

 

Στη Σουηδία, οι Διοικητικές Περιφέρειες (καντώνια) έχουν την πλήρη ευθύνη για την Παροχή Φροντίδων Υγείας  σε πληθυσμό 350.000 κατοίκων  κατά μέσο όρο. Οι αποφάσεις για τις Υγειονομικές Φροντίδες λαμβάνονται από εκλεγμένους αντιπροσώπους των κατοίκων της κάθε περιφέρειας. Η χρηματοδότηση  των φροντίδων αυτών  γίνεται  από  ένα τοπικό αναλογικό σύστημα φοροδότησης.

 

Παρόμοια συστήματα μπορούμε να βρούμε  στη Δανία, τη Φινλανδία και  τη  Νορβηγία. Στη  Νορβηγία,  οι Περιφέρειες είναι υπεύθυνες για την παροχή Νοσοκομειακής φροντίδας, ενώ οι μικρότερες τοπικές αρχές, είναι υπεύθυνες για την παροχή Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.

 

Στη Μ.  Βρετανία, οι Περιφερειακές αρχές που είναι υπεύθυνες για την παροχή υπηρεσιών υγείας δεν είναι εκλεγμένες και δεν έχουν οικονομική  εξουσία,  αφού δεν  εισπράττουν φόρους. Οι δαπάνες  των Περιφερειακών Διοικήσεων  προέρχονται  μέσα από περιορισμένου  και αυστηρά ελεγχόμενου  ύψους προϋπολογισμούς, οι οποίοι κατανέμονται στις Περιφέρειες από την Κεντρική Διοίκηση. 

 

Από το  1977, η κατανομή των πόρων γίνεται με βάση τις οδηγίες της Επιτροπής R.A.W.P.  (Resource Allocation Working Party). Η Επιτροπή αυτή κατανέμει τα κονδύλια των δαπανών που κρίνει απαραίτητα, στις Περιφέρειες της χώρας, με ιδιαίτερη προσοχή ώστε η κατανομή να γίνεται με ισοτιμία. (14)

 

Στην Ελβετία, παρόλο που η χρηματοδότηση των δαπανών υγείας του κάθε  Καντωνίου της χώρας προέρχεται κυρίως από Ιδιωτικούς και Δημόσιους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς, είναι τα Καντώνια που έχουν την πλήρη ευθύνη για την κατανομή των πόρων αυτών.

 

Το σημαντικό όμως προς την κατεύθυνση της συγκράτησης του κόστους είναι ότι οι  προϋπολογισμοί βάσει των οποίων λειτουργούν τα Νοσοκομεία, αρχίζουν να γνωρίζουν περιορισμούς στη διάθεση των πόρων μέσα από την εφαρμογή του Συστήματος του Σφαιρικού Προϋπολογισμού. Αυτό συμβαίνει στην Ολλανδία από το 1984.

 

Η αρχή της κατάρτισης ενός Σφαιρικού Προϋπολογισμού σημαίνει απλά ότι το  ύψος του προϋπολογισμού είναι δεδομένο, έχει τεθεί δηλαδή κατά  την κατάρτισή του, ανώτατο όριο δαπανών για όλη την χρονιά και επίσης, η κατάρτιση έχει γίνει από το σύνολο των τμημάτων που λειτουργούν σε  ένα Νοσοκομείο, με ανάμιξη όσο περισσοτέρων στελεχών, προκειμένου να εξασφαλιστεί  η ακρίβεια των στοιχείων του και η όσο το δυνατόν περισσότερη ακρίβεια στους υπολογισμούς των δαπανών μίας χρονιάς.

 

Σημαντικό στοιχείο στην κατάρτιση του νοσοκομειακού προϋπολογισμού, αποτελεί η διαπραγμάτευση του ύψους  του με τα  Ασφαλιστικά  Ταμεία  (Third  Party   Payers) τα  οποία καλύπτουν τις δαπάνες.

 

Το σύστημα του Σφαιρικού  Προϋπολογισμού εφαρμόζεται με πολλές παραλλαγές μεταξύ των Κρατών.  Στην Ολλανδία και στην Ελβετία ο Προϋπολογισμός  περιλαμβάνει τις δαπάνες μόνο των Νοσοκομείων  ενώ στη Σουηδία περιλαμβάνει  όλες  τις δαπάνες υγείας εξαιρουμένων των δαπανών για φάρμακα.

 

Οσον  αφορά την εφαρμογή του Ανταγωνισμού,  μπορούμε  να  εξετάσουμε την  περίπτωση της Ελβετίας  και να διαπιστώσουμε ότι η συνύπαρξη Ιδιωτικών και  Δημοσίων Ασφαλιστικών Ταμείων μπορεί να είναι αρμονική και να συμβάλλει στην επίτευξη ενός επιθυμητού επιπέδου  υγείας  για  τον πληθυσμό ο οποίος, καλύπτεται εξολοκλήρου όσον αφορά τις δαπάνες υγείας του. Η συνύπαρξη Ιδιωτικών  και  Δημοσίων Φορέων Ασφαλίσεως είναι αυτή που επιβάλλει έναν  καλύτερο  σχεδιασμό της λειτουργίας του Συστήματος Υγείας και που τελικά, επιτυγχάνει τον έλεγχο και τον περιορισμό του  κόστους της υγείας στη χώρα.

 

Η Σουηδία, η οποία φημίζεται για την κοινωνική της πολιτική, διαπίστωσε ότι ένα κεντρικά σχεδιασμένο Σύστημα, έστω και αν είναι αποκεντρωμένο, αντιμετωπίζει προβλήματα όταν λειτουργεί σαν Κρατικό Μονοπώλιο. Εκτός από το πρόβλημα της δυσαρέσκειας που προκαλείται στους ασθενείς επειδή δεν διαθέτουν ελευθερία στη επιλογή του γιατρού, διαπιστώθηκε ότι η έλλειψη Ανταγωνισμού  δεν δημιουργούσε  επαρκή κίνητρα στους Προμηθευτές  της υγείας. Το θέμα αυτό αντιμετωπίστηκε με πολλή περίσκεψη.

 

Τελικά, σήμερα το Σύστημα Υγείας της Σουηδίας  έχει αναμορφωθεί. Αποφασίστηκε να διαχωριστεί η παροχή υπηρεσιών υγείας από την χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας, ώστε να προκληθεί Ανταγωνισμός  και  έτσι  με  αυτόν  τον  τρόπο, η λειτουργία  του  Συστήματος να πλησιάζει  στη μορφή  των Αμερικανικών Η.Μ.Ο. τα οποία  λειτουργούν σε ανταγωνιστικά πλαίσια.

 

Διαπιστώθηκε, ότι η δημιουργία ενός προκαθορισμένου ποσού δαπανών δεν εξυπηρετούσε στην προσπάθεια του  ελέγχου του κόστους αν δεν συνοδευόταν από την απαιτούμενη εισαγωγή στο Σύστημα Υγείας  των μεθόδων του Ανταγωνισμού. Η αναμόρφωση του  συστήματος δημιούργησε Ανταγωνισμό  μεταξύ των Δημοσίων και Ιδιωτικών Προμηθευτών υγείας, οι οποίοι τώρα πρέπει να ανταγωνίζονται μεταξύ  τους για να κερδίζουν τους πελάτες τους προσφέροντας βελτιωμένα πακέτα υπηρεσιών. Σήμερα στην Ελβετία  και στη Σουηδία λειτουργεί ένα σύστημα Αγοράς στο οποίο οι περιφέρειες αγοράζουν  υπηρεσίες υγείας, η μια από την άλλη. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στις μικρότερες περιφέρειες να  αγοράζουν ποιοτικές και πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες που παρέχονται στις μεγαλύτερες περιφέρειες των χωρών αυτών και βελτιώνει κατά συνέπεια την ποιότητα υγείας και το επίπεδο υγείας των πολιτών.

 

Η δημιουργία δηλαδή ενός συστήματος Αγοράς στο οποίο ενυπάρχουν οι κανόνες του Ανταγωνισμού κρίθηκε ότι αποβαίνει προς όφελος των κατοίκων των χωρών αυτών και φυσικά προς όφελος της προσπάθειας για μείωση του κόστους και για την επίτευξη όσο το δυνατόν καλύτερης κατανομής των πόρων που χρησιμοποιεί το Σύστημα Υγείας.

 

Οι αμοιβές που πληρώνουν οι Περιφέρειες για την εξαγορά υπηρεσιών μεταξύ τους βασίζονται στο Αμερικάνικο σύστημα κοστολόγησης D.R.G.s και όσον αφορά την τελική διαμόρφωση του ύψους τους, αυτή γίνεται κατόπιν διαπραγματεύσεως μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών όπως συμβαίνει στο Αμερικανικό σύστημα όπου ήδη λειτουργεί ο Ανταγωνισμός μέσα σε αυτό. Οσον αφορά όμως τη λειτουργία ανταγωνιστικών μεθόδων μέσα σε ένα Σύστημα Υγείας, εκτός από τα θετικά του στοιχεία που κυρίως αναφέρονται στην επίτευξη των στόχων της μείωσης του κόστους, υπάρχουν και πολλά αρνητικά  σημεία. Τα κυριότερα αφορούν την αδυναμία του καθεστώτος της Ελεύθερης Αγοράς που δημιουργεί ο Ανταγωνισμός να προσφέρει την άριστη κατανομή των πόρων στο σύνολο μιας χώρας καθώς επίσης στους κατοίκους της, την ισότητα των ευκαιριών για να  απολαύσουν υπηρεσίες υγείας.

 

Οι αιτίες που δημιουργούν τα  πιο πάνω  προβλήματα  είναι η ασυμμετρία  της πληροφόρησης που υπάρχει, (ενώ ένα σύστημα ελεύθερης  Αγοράς έχει ως  βασική του  προϋπόθεση την εύκολη πρόσβαση προς τις πληροφορίες και την ελευθερία της επιλογής μεταξύ των καταναλωτών), τα μονοπώλια που δημιουργούν οι προμηθευτές και η έλλειψη συντονισμού και αρμονικής συνύπαρξης Δημοσίων και Ιδιωτικών  Ασφαλιστικών Ταμείων και Προμηθευτών υγείας.

 

Όλα  αυτά τα προβλήματα έχουν οδηγήσει τους επιστήμονες να προτείνουν τη δημιουργία και τη λειτουργία ενός συστήματος Ελεγχόμενου Ανταγωνισμού (Managed Competition), το οποίο θα λειτουργεί στο χώρο της Υγείας. (14 , 31)

 

Είναι τελικά ο  Ελεγχόμενος Ανταγωνισμός ο οποίος θα πρέπει να υιοθετηθεί, σύμφωνα με τις απόψεις  των επιστημόνων που μελετούν τα Συστήματα Υγείας και τάσσονται υπέρ της εισαγωγής κανόνων του Ανταγωνισμού σε αυτά.

 

Σύμφωνα με την πρόταση για  την εφαρμογή του Ελεγχόμενου Ανταγωνισμού, οι δυνάμεις  της Αγοράς  θα χρησιμοποιούνται προκειμένου να παράγουν καλύτερες ποιοτικά  υπηρεσίες υγείας οι οποίες θα έχουν χαμηλότερο κόστος. Οι Προμηθευτές τέτοιων υπηρεσιών θα έχουν κίνητρο για να τις αναπτύξουν και να τις τελειοποιήσουν, αφού θα γίνονται περισσότερο ελκυστικοί στους καταναλωτές λόγω  των χαμηλών τιμών που θα  είναι σε θέση να προσφέρουν.

 

Επομένως, οι λιγότερο ανταγωνιστικοί Προμηθευτές θα αναγκάζονται ή να προσπαθήσουν να θέσουν σε εφαρμογή καινοτομίες οι οποίες θα τους επιτρέψουν να παράγουν και αυτοί με μικρότερο κόστος ή θα αναγκαστούν να αποσυρθούν από την αγορά αφού πλέον, μέσω των μηχανισμών της ελεύθερης πληροφόρησης των καταναλωτών που απαιτεί η λειτουργία του Ελεγχόμενου Ανταγωνισμού, δεν θα είναι πια ελκυστικοί στους καταναλωτές και θα οδηγούνται στη χρεοκοπία.

 

 

 

Ο Ανταγωνισμός λειτουργεί σε πιο ακραίες μορφές στις Η.Π.Α., σε σχέση με τις χώρες της Ευρώπης. Το Αμερικανικό Σύστημα Υγείας, λόγω της έντονα ανταγωνιστικής μορφής του, αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τις μελέτες επιστημόνων που  θέλησαν να εφαρμόσουν τις μεθόδους αυτές στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου.

 

Οι Αμερικανοί δαπανούν το 12  % (με τάση ανόδου προς το 15 % μέχρι να φθάσουμε στο έτος 2000) του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος τους για την Υγεία, ενώ οι δαπάνες Υγείας των χωρών της Ευρώπης και ιδιαιτέρως των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. δεν ξεπερνούν ποσοστά που κυμαίνονται από  6  - 9 % και μάλιστα, τα ποσοστά αυτά βρίσκονται σε ισορροπία και  σταθερότητα ενώ στις Η.Π.Α., τείνουν να  αυξηθούν μέσα στα  επόμενα χρόνια όπως δείχνουν οι μελέτες των ειδικών. (15 , 16, 17)

 

Ακόμα, οι Ευρωπαϊκές χώρες έχουν επιτύχει υψηλά ποσοστά κάλυψης του πληθυσμού όσον  αφορά  την  παροχή υγειονομικών φροντίδων από το  Κράτος,  ποσοστά τα οποία σε  πολλές χώρες αγγίζουν τα όρια της πλήρους κάλυψης του πληθυσμού των χωρών αυτών. Αντίθετα, στις Η.Π.Α., 35 εκατομμύρια Αμερικανοί στερούνται όχι μόνο του προνομίου της μερικής κάλυψης, αλλά έχουν ανύπαρκτη οικονομική ενίσχυση από το Κράτος.

 

Ο αριθμός αυτός των ανασφαλίστων ήταν χαμηλότερος στα προηγούμενα δέκα χρόνια. Η κύρια αιτία  της συνεχιζόμενης μέχρι και σήμερα αυξήσεως αυτού του αριθμού πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι υπάρχει η τάση  των εργοδοτών να αναζητούν νόμιμους ή παράνομους τρόπους να μειώνουν τις δαπάνες που αφορούν την Ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων τους και των προστατευόμενων μελών αυτών. (16)

 

Είναι επίσης διαπιστωμένο σήμερα το γεγονός πως στις Η.Π.Α., οι εργοδότες αποφεύγουν να καλύπτουν  τις Ασφαλιστικές δαπάνες  εκείνων των εργαζομένων οι οποίοι τις χρειάζονται περισσότερο. Φροντίζουν να ασφαλίζουν αυτούς που είναι λιγότερο πιθανό να χρειαστούν ιατρικές υπηρεσίες.

 

Αυτοί που δεν καλύπτονται είναι οι χήρες, οι εποχιακοί υπάλληλοι, οι υπάλληλοι μερικής  απασχόλησης, οι πρόωρα  συνταξιοδοτηθέντες, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι διαζευγμένοι και οι άνεργοι.

Δεν είναι όλοι οι ανασφάλιστοι όμως άποροι. Τα δύο τρίτα από αυτούς  ανήκουν σε  οικογένειες οι οποίες έχουν εισόδημα το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από το εισόδημα  των οικογενειών που μπορούν να καταταχθούν στις κατηγορίες απορίας. (16)

 

Βέβαια οι ανασφάλιστοι, μπορούν να απολαύσουν Υγειονομικών Φροντίδων  αφού πληρώσουν το κατά δύναμη ποσό, από Δημόσια Νοσοκομεία, αυτό όμως δεν συμφέρει τα Νοσοκομεία αυτά, τα οποία προσπαθούν να αποφύγουν την παροχή υπηρεσιών προς ανασφαλίστους πολίτες με διάφορους τρόπους. (15)

 

Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι στις Η.Π.Α. σήμερα υπάρχει ανισότητα στην κατανομή των πόρων μεταξύ των γεωγραφικών περιοχών της χώρας, όπως επίσης και ανισότητα στις ευκαιρίες στις οποίες τυγχάνουν οι πολίτες της χώρας για κάλυψη από το Σύστημα Υγείας, σε περίπτωση ασθενείας.

 

Στις Η.Π.Α. δεν εφαρμόζεται η αρχή της πλήρους κάλυψης του πληθυσμού από το  κράτος και η ιδιωτική μορφή παροχής της υγείας έχει ευρείες διαστάσεις στη χώρα αυτή.

 

Παρόλα αυτά, προτείνεται από ορισμένους μελετητές ότι και το αμερικανικό Σύστημα Υγείας θα πρέπει να επιτύχει τους στόχους τους οποίους ήδη έχουν επιτύχει τα  Ευρωπαϊκά κράτη. Κατ' αρχήν, θα πρέπει να γίνει εφικτή η παροχή υγείας προς όλους, δηλαδή η πλήρης κάλυψη του πληθυσμού της χώρας. Κατόπιν, θα πρέπει να εδραιωθεί στους καταναλωτές της υγείας η συνείδηση πως πρέπει να  είναι προσεκτικοί όσον  αφορά το κόστος των χρησιμοποιουμένων υπηρεσιών υγείας από αυτούς. (16)

 

Για να γίνει εφικτή η πλήρης κάλυψη του πληθυσμού, έχει προταθεί να ενθαρρυνθεί η εξάπλωση του ήδη υπάρχοντος συστήματος των  Η.Μ.Ο. το οποίο λειτουργεί σε Ανταγωνιστική βάση και έχει αποδειχθεί  ήδη αρκετά ικανό να μειώσει το κόστος των λειτουργιών του, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα ικανοποιητικό επίπεδο παροχής υπηρεσιών στους συνδρομητές του. (15 , 16 ,17)

 

Το Αμερικανικό Σύστημα Υγείας είναι πληθωριστικό. Κυριαρχεί σε αυτό, το σύστημα αμοιβής των γιατρών κατά "Πράξη και Περίπτωση", το οποίο, δεν διευκολύνει καθόλου την προσπάθεια για τη συγκράτηση του κόστους.

 

Ομως, το Αμερικανικό Σύστημα Υγείας έχει καταφέρει σε μερικές περιπτώσεις να αναπτύξει αποτελεσματικούς μηχανισμούς οι οποίοι κατ' αρχήν βοηθούν στην προσπάθεια του ελέγχου του κόστους και επίσης, στην προσπάθεια να ελεγχθεί το κόστος μέσω της εφαρμογής μεθόδων Ανταγωνισμού στη λειτουργία του Συστήματος.

 

Οι ιδέες που θα μπορούσαν τα Συστήματα  Υγείας των υπολοίπων χωρών του κόσμου να υιοθετήσουν από το  Αμερικανικό Σύστημα είναι αρκετά καλές και αμέσως πιο κάτω θα τις περιγράψουμε. Η πρώτη προσπάθεια για να  ελεγχθεί το κόστος, πρέπει να  γίνει προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης του το οποίο, όπως αναφέραμε στο τρίτο κεφάλαιο της εργασίας μας,  παραμένει σε  πολλά σημεία του άγνωστο.

 

Οσον αφορά τις νοσοκομειακές δαπάνες, ένα σύστημα το οποίο προτείνεται για την συλλογή στοιχείων που αφορούν νοσοκομειακές πληροφορίες και για την παρουσίαση και ανάλυσή τους με ομοιόμορφο τρόπο σε εθνική βάση, είναι το σύστημα που προτείνεται από την Uniform Hospital Discharge Data Set και χρησιμοποιείται για όλες  τις υπηρεσίες που παρέχονται και οι δαπάνες τους καλύπτονται από τα προγράμματα  Medicaid και Medicare, τα οποία αφορούν υπηρεσίες που παρέχονται κατά  κανόνα σε ηλικιωμένους, αναπήρους και σε απόρους - ανασφαλίστους.

 

Τα στοιχεία που συλλέγονται αφορούν :

 

α. Προσωπικά στοιχεία των ασθενών

β. Ημερομηνία γεννήσεως

γ. Φύλο

δ. Τόπο κατοικίας

ε. Στοιχεία που αφορούν το Νοσοκομείο

στ. Ημερομηνίες έκδοσης εισιτηρίου και εξιτηρίου για τον ασθενή

ζ. Στοιχεία που αφορούν τον θεράποντα Ιατρό

η. Διάγνωση

θ. Υπηρεσίες που παρασχέθηκαν στον ασθενή και ημερομηνίες  διεξαγωγής αυτών

ι. Κατάσταση ασθενούς μετά την παροχή της υπηρεσίας (ζωντανός, νεκρός κ.λ.π.) (15)

 

Η συλλογή των στοιχείων από μόνη της βέβαια, δεν αρκεί για να δώσει τις απαραίτητες και χρήσιμες πληροφορίες. Τα στοιχεία θα πρέπει να προετοιμαστούν καταλλήλως προκειμένου να μπορέσουν  να  χρησιμεύσουν  σε  όσους  θα  θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν. Τα στοιχεία δεν είναι πάντοτε χωρίς λάθη. Πολλές φορές, συμβαίνει να υπάρχει διαφωνία μεταξύ των ανθρώπων που αναμειγνύονται στη σύνταξη των  αναφορών με τις οποίες συλλέγονται τα στοιχεία αυτά και συνεπώς, να υπάρχουν λάθη και ατέλειες. Προκειμένου να γίνει εφικτή η όσο το δυνατόν καλύτερη  παρουσίαση των στοιχείων, θα πρέπει τα στοιχεία αυτά να  εκδίδονται υπό την εποπτεία και επίβλεψη μιας αρμόδιας Εθνικής Επιτροπής η οποία θα φροντίζει για την χωρίς λάθη παρουσίαση των στοιχείων αυτών.

 

Αλλο ένα πρόβλημα που υπάρχει στην πράξη, είναι αυτό της  απροθυμίας  ορισμένων Νοσοκομείων να  προβάλλουν  επαρκή και αξιόπιστα στοιχεία. Το πρόβλημα αυτό προτείνεται να λυθεί με την εφαρμογή ενός συστήματος ποινών για τα  Νοσοκομεία αυτά, με κυριότερη ποινή, την μη πληρωμή τους  για τις υπηρεσίες που παρείχαν μέχρις ότου παρουσιάσουν τις ανωτέρω αναφορές των στοιχείων.

 

Κατ' επέκταση των πιο πάνω, η συλλογή των πληροφοριών θα πρέπει να οδηγήσει στην δημιουργία και εφαρμογή ενός συστήματος  κοστολογήσεως των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας κατά τρόπον ώστε να προσδιοριστεί το κόστος των υπηρεσιών αυτών με ομοιόμορφο τρόπο για όλη τη χώρα. 

 

Σήμερα, στην Ευρώπη και στην Αμερική αγνοείται σε πολλές περιπτώσεις το ύψος του κόστους των υπηρεσιών που παρέχονται. Σε πολλά Νοσοκομεία των χωρών αυτών μπορεί κανείς να παρατηρήσει πως υπάρχει διαφορετική χρέωση μεταξύ των υπηρεσιών που παρέχουν, παρόλα αυτά  όμως, οι Μάνατζερς δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν το ακριβές κόστος της κάθε υπηρεσίας. (15)

 

Στις Η.Π.Α.  από τις αρχές της δεκαετίας του '70 αναπτύχθηκε το σύστημα D.R.G.s (Diagnosis Related Groups) σύμφωνα με το οποίο οι παρεχόμενες από τα Νοσοκομεία υπηρεσίες κατατάσσονται σε 470 κατηγορίες με κριτήριο την διαγνωστική ομάδα στην οποία ανήκουν και σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία παρέχονται γι' αυτές τις υπηρεσίες. 

 

Οι αμοιβές που απολαμβάνουν τα Νοσοκομεία γι' αυτές τις υπηρεσίες που παρέχουν, διαμορφώνονται σύμφωνα με  την διαγνωστική κατηγορία στην οποία κατατάσσεται η κάθε υπηρεσία η οποία παρέχεται από το Νοσοκομείο. (15)

 

Το σύστημα των D.R.G.s πέτυχε να αυξήσει το ενδιαφέρον των διοικούντων τα Νοσοκομεία για τους τρόπους συγκράτησης του κόστους. Με το σύστημα  αυτό, το ενδιαφέρον μπορεί να εστιαστεί στο πώς μια  όμοια κατηγορία υπηρεσιών με  βάση τη διάγνωση μπορεί να έχει διαφορετικό κόστος από Νοσοκομείο σε Νοσοκομείο και πώς μπορεί αυτό το κόστος να  μειωθεί και να γίνει ομοιόμορφο προς το κόστος του οικονομικότερου Νοσοκομείου. 

 

Ετσι, το σύστημα των Ομάδων Διαγνωσμένων  Ασθενειών λειτούργησε θετικά μέχρι σήμερα, γιατί προβάλλει ομοιόμορφες πληροφορίες, οι οποίες βοηθούν στη σύγκριση του διαφορετικού κόστους μεταξύ ομοίων περιπτώσεων και κατά  συνέπεια, μέσα από τη σύγκριση αυτή, μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα που αφορούν στην εφαρμογή μεθόδων οι οποίες θα συμβάλλουν στη μείωση του κόστους.

 

Το σύστημα αυτό μπορεί να χρησιμεύσει για τον υπολογισμό του ύψους του κόστους της κάθε υπηρεσίας υγείας  που παρέχεται. Παρόλο που δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν τέλειο, είναι το καλύτερο σύστημα που εφαρμόζεται σήμερα  στην  πράξη και το οποίο έχει υιοθετηθεί και από άλλες χώρες του κόσμου. (15)

 

Στις Η.Π.Α. το σύστημα Αγοράς στο χώρο της Υγείας λειτουργεί με τη συμμετοχή τριών εταίρων : των  Καταναλωτών των υπηρεσιών,  των  Οργανισμών Ασφαλίσεων και  των Χρηματοδοτών (Sponsors) οι οποίοι αποτελούνται από Οργανισμούς Ασφαλίσεως οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί από  Εργοδοτικές Οργανώσεις και από τη συμμετοχή των Κυβερνητικών Προγραμμάτων του Medicaid και του Medicare.

 

Το έργο των Χρηματοδοτών στο σύστημα αυτό είναι να οργανώσουν την Ανταγωνιστική αγορά κατά  τέτοιον τρόπο ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των καταναλωτών προς τις πηγές πληροφόρησης  καθώς  επίσης, οι καταναλωτές να δέχονται ακριβείς πληροφορίες που αφορούν το κόστος και  την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας που καταναλώνουν προκειμένου να είναι σε θέση να αποφασίζουν ορθολογικά. 

 

Ο Ανταγωνισμός σε αυτήν την περίπτωση, θα παρέχει κίνητρα με τη μορφή της εξασφάλισης περισσότερης πελατείας, για εκείνους τους Προμηθευτές υγείας οι οποίοι θα μπορούν να παρέχουν υψηλότερη ποιότητα υπηρεσιών με μικρότερο κόστος. (15)

 

Το έργο ενός Δημοσίου Χρηματοδότη θα είναι να προσφέρει στις ανασφάλιστες οικογένειες το δικαίωμα της Ασφαλίσεως καλύπτοντας το 80 % των δαπανών υγείας των ασφαλιζομένων μελών και το υπόλοιπο 20 % θα καλύπτεται από τους ίδιους τους ασφαλιζόμενους.

 

Ο Δημόσιος Χρηματοδότης, μπορεί να προσελκύσει μικρομεσαίους εργοδότες επίσης, οι οποίοι λόγω της μικρής οικονομικής τους δύναμης δεν θα έχουν την ικανότητα να διαπραγματευθούν τις τιμές της Ασφαλίσεως (ασφάλιστρα) με αποτελεσματικό τρόπο και επομένως θα άφηναν τους υπαλλήλους τους χωρίς Ασφαλιστική Κάλυψη.

 

Με την συνένωση των μικρομεσαίων εργοδοτών κάτω από τη στέγη του Δημοσίου Χρηματοδότη, θα αυξηθεί η διαπραγματευτική τους δύναμη και θα  δημιουργηθούν Οικονομίες  Κλίμακας, οι οποίες θα εξασφαλίσουν μικρότερο ύψος ασφαλίστρων και  έτσι θα μπορούν και οι μικρομεσαίοι να προσφέρουν στους υπαλλήλους τους ένα ικανοποιητικό πρόγραμμα Ασφαλίσεως.

 

Η ισχύς εν τη ενώσει θα είναι αυτή που θα μπορέσει να δώσει μεγαλύτερη Κυριαρχία του Καταναλωτή στους μικρομεσαίους, όταν αυτοί λειτουργήσουν σαν ομάδα και θα μπορέσει επομένως να προσφέρει Ασφαλιστική κάλυψη σε όσο το δυνατόν περισσότερους Αμερικανούς πολίτες, στην προσπάθεια να μειωθούν οι στρατιές των ανασφαλίστων της χώρας αυτής σήμερα. (16, 17)

 

 

 

Η έννοια του Ανταγωνισμού στην οικονομική θεωρία πολλές φορές αποκτά έννοια ταυτόσημη με την κυριαρχία του Καταναλωτή, ο οποίος με τη διαπραγματευτική του δύναμη, μπορεί να διαμορφώνει τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, εξασφαλίζοντας την επιθυμητή ποσότητα και ποιότητα, την έλλειψη μονοπωλιακών φαινομένων και την έλλειψη Κυβερνητικής γραφειοκρατίας η οποία δημιουργεί δυσλειτουργίες και εμπόδια στην λειτουργία μιας ελεύθερης Αγοράς στα πλαίσια μιας Οικονομίας.

 

Είναι ακόμα ο Ανταγωνισμός συνδεδεμένος με την έννοια του Οικονομικού Φιλελευθερισμού, ο οποίος για να λειτουργήσει σωστά, προϋποθέτει την ύπαρξη μικρών οικονομικών μονάδων, από τις οποίες καμία δεν έχει επαρκή δύναμη για να επιβάλλει μονοπωλιακές στρεβλώσεις στον μηχανισμό των τιμών και στον τρόπο παραγωγής και διανομής των αγαθών και υπηρεσιών. Πρέπει ακόμα, καμία οικονομική μονάδα να μην διαθέτει οικονομική δύναμη η  οποία να της έχει παραχωρηθεί εξαιτίας προνομίων, όπως είναι η ευμενής φορολογική μεταχείριση από το Κράτος ή η ευμενής μεταχείριση όσον αφορά  την άδεια λειτουργίας της.

 

Αυτές βέβαια οι προϋποθέσεις του Ανταγωνισμού δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο σήμερα, όπως άλλωστε κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι υπάρχει και καθεστώς  ελεύθερης,  Αγοράς όπως ακριβώς το περιγράφουν οι αρχές του Φιλελευθερισμού.

 

Το ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι αν μπορεί να υπάρξει μια μορφή ελεύθερης Αγοράς, η οποία διαμέσου  της οδού του Ανταγωνισμού σε πολλά επίπεδα, θα μπορέσει να εξοικονομήσει τους απαραίτητους πόρους,  προκειμένου το Σύστημα Υγείας να σταματήσει να σπαταλά αλόγιστα τους σπάνιους πόρους. Ο Alain Enthoven απαντά αρνητικά για δύο σημαντικούς λόγους: πρώτον, γιατί η ελεύθερη Αγορά δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ισότητα των ευκαιριών για όλους και δεύτερον, γιατί έχει αποδειχθεί από εμπειρικές μελέτες ότι η ύπαρξη του Ανταγωνισμού δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ικανοποιητική Αποτελεσματικότητα του Συστήματος Υγείας. (21 , 31)

 

Είναι γεγονός πως η Αγορά  στον τομέα της Υγείας δεν μπορεί να λειτουργήσει από μόνη της με αποτελεσματικό τρόπο. Η Αγορά αυτή είναι ατελής και από την πλευρά της Ζήτησης και από την πλευρά της Προσφοράς εάν εξεταστεί. (40)

 

Από την πλευρά της Ζήτησης, παρά τον μεγάλο βαθμό Κυριαρχίας του Καταναλωτή που μπορεί να υπάρξει, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι η παροχή υπηρεσιών υγείας  είναι μια πολύ αβέβαιη υπόθεση. Οι ασθενείς δεν γνωρίζουν αν και πότε θα αρρωστήσουν και επομένως αν και πότε θα χρειαστεί να καταφύγουν στο Σύστημα Παροχής της Υγείας για να αναζητήσουν θεραπεία,  δεν είναι εύκολο να γνωρίζουν πάντα πόσο θα είναι το κόστος των υπηρεσιών υγείας που θα  τους παρασχεθούν, δεν γνωρίζουν ακόμα αν αυτές οι υπηρεσίες θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα  στην υγεία τους και αν θα μπορέσουν να θεραπευθούν ώστε η ζωή τους να επιστρέψει στους φυσιολογικούς της ρυθμούς.

 

Κανείς από τους ασθενείς δεν γνωρίζει και δεν έχει τις δυνατότητες να γνωρίζει ποια μορφή θεραπείας θα είναι που θα τους χρησιμεύσει περισσότερο όπως επίσης, δεν γνωρίζουν εάν η θεραπεία στην οποία ήδη υποβάλλονται είναι η καλύτερη δυνατή.

 

Η αγοραστική συμπεριφορά του καταναλωτή από την άλλη μεριά, επειδή εκδηλώνεται πολλές φορές μέσα στο προστατευτικό πλαίσιο που του προσφέρει ο Ασφαλιστικός Οργανισμός, παρουσιάζει ορισμένες ιδιομορφίες. Βασικότερη ιδιομορφία είναι το πρόβλημα της Ηθικής Βλάβης σύμφωνα με την οποία, ο καταναλωτής υπηρεσιών υγείας δεν ενδιαφέρεται  για το κόστος των  υπηρεσιών που του παρέχονται, επομένως καταναλώνει αλόγιστα τις υπηρεσίες αυτές, επειδή η δαπάνη καλύπτεται από τον Ασφαλιστικό φορέα.   (21)

 

Επιπλέον, δεν υπάρχει στην πράξη ελευθερία εισόδου και εξόδου των Προμηθευτών υγείας από την Αγορά, όπως θέλει η οικονομική θεωρία. Αντίθετα, οι Κυβερνήσεις των Κρατών θέτουν ανώτατα όρια στον αριθμό των γιατρών οι οποίοι εισάγονται στις Ιατρικές Σχολές, εκπαιδεύονται στην Ιατρική και κατόπιν, αποκτούν την άδεια ασκήσεως του Ιατρικού Επαγγέλματος. 

 

Επιπλέον, το κόστος της εκπαίδευσης των γιατρών, δηλαδή το κόστος της επένδυσης των Προμηθευτών για την παραγωγή των υπηρεσιών τους, το αναλαμβάνει η κοινωνία. Οι γιατροί, όταν αποκτούν την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματός τους, δεν έχουν πληρώσει κάποια τιμή για να την αποκτήσουν.

 

Από την άλλη μεριά, το ίδιο το κόστος της ιατρικής πράξης και της συνολικής παροχής της υγείας δεν πληρώνεται από τον Καταναλωτή. Η κυριότερη αιτία γι' αυτό είναι ότι το κόστος αυτό είναι σε πολλές περιπτώσεις  τόσο  υψηλό, που πολλοί λίγοι μπορούν να το αναλάβουν. Είναι ο Ασφαλιστικός Φορέας λοιπόν, Ιδιωτικός, Δημόσιος ή μη κερδοσκοπικός, που αναλαμβάνει το κόστος της παροχής αυτής, ενώ ο ασθενής, έχει πληρώσει ένα πολύ μικρό μέρος αυτού του κόστους, κατά το ετήσιο  ποσό που του αναλογεί σαν ασφάλιστρο προς τον Ασφαλιστικό του Φορέα. (23)

 

Δεν έχει υπάρξει δηλαδή στην πράξη έως σήμερα  μια αποτελεσματική μέθοδος ώστε  οι αποφάσεις που παίρνει ο ασθενής να στηρίζονται σε πληροφορίες που αφορούν το κόστος των υπηρεσιών που καταναλώνει, συμφώνως προς τις αρχές της οικονομικής θεωρίας.

 

Το ίδιο συμβαίνει και όσον αφορά την πλευρά  των γιατρών. Στην περίπτωση όπου αυτοί αμείβονται με βάση τον αριθμό των ιατρικών πράξεων που παρέχουν ή με βάση τον αριθμό των συνταγών που εκδίδουν,  έχουν το κίνητρο να εκτελούν πληθώρα  ιατρικών πράξεων, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου αυτές δεν είναι απόλυτα αναγκαίες. Στην αντίθετη περίπτωση, όπου οι γιατροί αμείβονται με βάση ένα σύστημα αμοιβών το οποίο είναι προϋπολογισμένο και προκαθορισμένο, δημιουργούνται σε αυτούς τα κίνητρα να μειώνουν τις προσπάθειές τους και τείνουν να υποαπασχολούνται. (21 , 23)

 

Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, το όφελος που προσφέρουν οι γιατροί στον καταναλωτή και η ποσότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν, απέχει κατά πολύ από το Αριστο Σημείο, του οποίου η αναζήτηση είναι θεμελιώδης αρχή των οικονομικών του Φιλελευθερισμού.

 

Η φημισμένη και ανακαλυφθείσα  από τον Adam  Smith Αόρατη Χείρα  της Αγοράς, εάν  υποτεθεί ότι βρίσκει εφαρμογή στην Αγορά υπηρεσιών υγείας, θα κατανείμει  τους περιορισμένους πόρους μέσω του μηχανισμού της συνεχούς μεταβολής και αναπροσαρμογής των τιμών και του επιπέδου των  κερδών, πλην όμως,  σε μια Αγορά πλήρως ελεύθερη χωρίς την ύπαρξη των αναγκαίων ρυθμιστικών κανόνων, δεν είναι καθόλου βέβαιο πως θα  μπορέσει να  κατανείμει τους πόρους στη βάση της ισοτιμίας για όλους τους ανθρώπους κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την ύπαρξη και  λειτουργία  των Συστημάτων Υγείας σε όλο τον κόσμο. (21 , 23 , 31)

 

Η Κυβερνητική παρέμβαση με στόχο την εξασφάλιση των γενικών συνθηκών που θα κάνουν αποτελεσματική τη λειτουργία του Συστήματος θα  πρέπει να ασκείται    τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις:

 

α. Στην περίπτωση όπου υπάρχουν ατέλειες στον τρόπο λειτουργίας ενός συστήματος Αγοράς όπως είναι η έλλειψη πληροφοριών και η έλλειψη τιμολογιακού Ανταγωνισμού και

 

β. Στην περίπτωση όπου δεν υπάρχουν ατέλειες στη λειτουργία της Αγοράς αλλά παρόλα αυτά δεν παράγεται και πάλι η άριστη ποσότητα  υπηρεσιών οπότε η Αγορά θα  απειλείται με κατάρρευση. (21)

 

Υπαρξη Αγοράς χωρίς μηχανισμούς οι οποίοι θα φροντίζουν να παρεμβαίνουν προς την κατεύθυνση των λειτουργιών αυτής της Αγοράς, δεν είναι δυνατή επομένως. Υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι συμπληρωματικοί λόγοι προς τούτο. Δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθεστώς Ελεύθερης Αγοράς στην Αμερική των 35 εκατομμυρίων ανασφαλίστων και άλλων 70 εκατομμυρίων υπο-ασφαλισμένων, πολλοί από τους οποίους ζουν κάτω από το επίπεδο της φτώχιας και οι  οποίοι, δεν παρεμβαίνουν στους μηχανισμούς της Αγοράς και δεν εμπλέκονται στο οικονομικό κύκλωμα. (21 , 23 , 31)

 

Δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθεστώς Ελεύθερης Αγοράς και ακόμα, δεν μπορούμε να προσδοκούμε σεβασμό προς το κόστος της θεραπείας του, από ένα άτομο που πάσχει από χρόνια νοσήματα και του οποίου το κόστος της υγείας και θεραπείας, μπορεί πολλές φορές να αξίζει αρκετά εκατομμύρια δραχμές. Ακόμα όμως και η εφαρμογή των μεθόδων του πλήρους Ανταγωνισμού στο χώρο της Υγείας δεν θα  σήμαινε σε καμία περίπτωση την κατάργηση των Φορέων παροχής υγείας που ανήκουν στο Δημόσιο.

 

O Δημόσιος Τομέας θα εξακολουθούσε σε κάθε περίπτωση να υπάρχει. Θα απαιτείτο λοιπόν αναγκαστικά η συνεργασία των δύο τομέων της οικονομίας, του Ιδιωτικού και του Δημοσίου.

 

Η συνεργασία αυτή θα μπορούσε να γίνει ως εξής :

 

α. Με την πώληση και αγορά υπηρεσιών υγείας μεταξύ των δύο αυτών τομέων η οποία θα γίνει στη βάση του σεβασμού των δυνάμεων της Αγοράς.

 

β. Η πολιτική της συνεργασίας των δύο Τομέων θα δημιουργούσε αυτόματα ένα καθεστώς Αγοράς μεταξύ των δύο Τομέων όπως επίσης και μεταξύ των Ιδρυμάτων Παροχής Υπηρεσιών Υγείας του Δημοσίου Τομέα (π.χ. η περίπτωση του Βρετανικού Συστήματος Υγείας). Η δημιουργία της Αγοράς θα δημιουργούσε την απαραίτητη πίεση προς την κατεύθυνση της μείωσης του κόστους και της καλύτερης και εξορθολογικοποιημένης χρήσης των πόρων.

Για να γίνει δυνατή η ύπαρξη αυτής της μορφής Αγοράς, απαραίτητη είναι  η πώληση του  πλεονάσματος των παραγομένων από τον Δημόσιο Τομέα υπηρεσιών και η αγορά  πρόσθετων μη επαρκώς  παραγομένων από το Δημόσιο υπηρεσιών, από  τον Ιδιωτικό Τομέα. Με την αγορά και πώληση υπηρεσιών από και προς τον Δημόσιο  Τομέα, θα δημιουργηθεί το κίνητρο της ορθολογικής χρήσης των πόρων.

 

γ. Η δημιουργία ενός καθεστώτος Αγοράς θα εξανάγκαζε το χρηματοδοτικό και λογιστικό σύστημα του Δημοσίου Τομέα υπηρεσιών υγείας να γίνει πιο αποδοτικό και να δημιουργήσει νέες ενδιαφέρουσες μεθόδους οι οποίες θα παρακολουθούσαν την εξέλιξη του κόστους, όπως επίσης, θα βοηθούσε με αυτόν τον τρόπο προς την κατεύθυνση της μείωσης του κόστους. Υπάρχει όμως δυνατότητα για  εφαρμογή των κανόνων της Ελεύθερης Αγοράς όσον αφορά την ανταγωνιστική λειτουργία των Ασφαλιστικών Οργανισμών, οι οποίοι ανταγωνίζονται σήμερα μεταξύ τους, προσπαθώντας να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές Ασφαλίσεως και παροχής υπηρεσιών υγείας και προσπαθώντας ακόμα να προσφέρουν ελκυστικά πακέτα υπηρεσιών στα μέτρα και ίσως και στις ανάγκες των ασφαλιζομένων τους,  ταυτόχρονα με αύξηση του επιπέδου των υπηρεσιών που παρέχουν, αναπτύσσοντας και αξιοποιώντας νέες τεχνικές ελέγχου του κόστους.

 

Ο Τιμολογιακός Ανταγωνισμός (Ανταγωνισμός που βασίζεται στις τιμές) οδήγησε στην ανάπτυξη νέων, εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης  και Marketing. Ανεπτύχθησαν στις Η.Π.Α. για παράδειγμα οι Οργανισμοί H.M.O.s και P.P.O.s και στη Γαλλία οι R.S.C.s.

 

 

 

Στο χώρο της νοσοκομειακής παροχής υπηρεσιών υγείας, ο Ανταγωνισμός θα πρέπει να διεξάγεται  μεταξύ των Νοσοκομείων του Δημοσίου Τομέα όπως επίσης και μεταξύ Νοσοκομείων του Δημοσίου και του Ιδιωτικού Τομέα της Οικονομίας.

 

Οι διοικήσεις των Νοσοκομείων θα πρέπει να προσπαθούν να  προσφέρουν τιμές υπηρεσιών οι οποίες να είναι όσο το δυνατόν πιο ανταγωνιστικές. θα πρέπει να γίνει επομένως εφικτή η σύνδεση της παροχής των  υπηρεσιών  με  τις  δυνατότητες που προσφέρει ο μηχανισμός των τιμών, πράγμα το οποίο δεν μπορεί να γίνει στην περίπτωση εκείνη όπου η  νοσοκομειακή υπηρεσία παρέχεται σε τιμή μηδέν από το Νοσοκομείο και είναι επόμενο να  αδιαφορούν για το κόστος και ο Προμηθευτής και ο Καταναλωτής της υπηρεσίας αυτής.

 

Ο Ιδιωτικός Τομέας θα ενισχυθεί από την μεριά του και θα πάψει να παίζει το συμπληρωματικό ρόλο που  έπαιζε στο παρελθόν, ο οποίος αφορούσε απλώς την προσφορά των υπηρεσιών του σε όσους τις χρειάζονταν άμεσα και κατέφευγαν σε αυτόν επειδή ήθελαν να αποφύγουν την πολύμηνη αναμονή στις λίστες αναμονής των Δημοσίων Νοσοκομείων.

 

Τα Ιδιωτικά Νοσοκομεία θα αφομοιωθούν από το Σύστημα Υγείας και θα παίζουν έναν πιο ενεργό ρόλο προσπαθώντας να  ανταγωνιστούν με τη σειρά τους τα  Δημόσια Νοσοκομεία τα οποία και αυτά θα δείχνουν αυξημένη σπουδή προς την κατεύθυνση της μείωσης του κόστους και της προσφοράς καλύτερων τιμών. (23)

Ο τρόπος λειτουργίας των Νοσοκομείων υπό το καθεστώς της ελεύθερης Αγοράς αναμένεται να έχει τα εξής χαρακτηριστικά :

 

α. Οσον αφορά τον τρόπο κοστολόγησης των νοσοκομειακών υπηρεσιών, αυτός θα πρέπει να προσπαθεί να δημιουργεί τιμές τέτοιες, οι οποίες να αντανακλούν την πραγματικότητα κατά το πρότυπο των μεθόδων κοστολογήσεως που εφαρμόζουν οι υπόλοιπες οικονομικές μονάδες της αγοράς.

 

Για να είναι πιο πιστή η αποτύπωση του κόστους  στο ύψος των τιμών, θα πρέπει αυτές να  συμπεριλαμβάνουν το κόστος της χρησιμοποίησης της γης και των άλλων  Παγίων στοιχείων του Ενεργητικού του Νοσοκομείου. Οπως είδαμε στα προηγούμενα, η Βρετανική Κυβέρνηση έχει αποφασίσει τα Νοσοκομεία να πληρώνουν το κόστος των Παγίων στοιχείων που χρησιμοποιούν. Κατά συνέπεια, τα αποτελέσματα αυτής της απόφασης θα είναι :

πρώτον, οι τιμές θα συμπεριλαμβάνουν το κόστος της χρήσης των Παγίων Στοιχείων και δεύτερον,

τα Νοσοκομεία  του Δημόσιου Τομέα θα αναγκάζονται να χρησιμοποιούν τα Πάγια αυτά στοιχεία με περισσότερη περίσκεψη, όπως για παράδειγμα, αξιοποιώντας πλήρως τη γη και τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούν ή απελευθερώνοντας, εκποιώντας ή νοικιάζοντας αυτή τη γη και τις εγκαταστάσεις που υπάρχουν, σε άλλους ιδιωτικούς ή δημοσίους φορείς. (17 , 24)

 

β. Οι Γενικοί γιατροί από τη μεριά τους, σαν χειριστές των ατομικών τους  προϋπολογισμών, θα μπορούν να έχουν στα πλαίσια της ανταγωνιστικής  Αγοράς  μεγαλύτερη ελευθερία να αγοράζουν υπηρεσίες για  λογαριασμό των ασθενών  τους, επιλέγοντας τα Νοσοκομεία εκείνα στα οποία θα απαιτούνται οι μικρότεροι χρόνοι αναμονής.

 

γ. Από την πλευρά των ασθενών, θα επιτευχθεί το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής γιατρού το οποίο θα αυξήσει την κυριαρχία  του στα πλαίσια της ανταγωνιστικής αυτής Αγοράς.

 

δ. Θα δοθεί μεγαλύτερη υπευθυνότητα και εξουσία στα στελέχη της διοίκησης των νοσοκομείων προκειμένου να μπορούν να λάβουν αποφάσεις οι οποίες θα υλοποιούνται. Ταυτόχρονα θα αναζητούνται περισσότερες ευθύνες από τα στελέχη αυτά.  (24)

 

Οσον αφορά τον τιμολογιακό Ανταγωνισμό μεταξύ των Νοσοκομείων, αυτός γίνεται συνεχώς και πιο έντονος. Στις Η.Π.Α.  οι Οργανισμοί Ασφαλίσεως P.P.O.s (Preferred Provider Organizations) προσφέρουν οικονομικά κίνητρα στους ασφαλισμένους τους ώστε αυτοί να αναγκάζονται να καταναλώνουν φθηνές υπηρεσίες υγείας, αναζητώντας τους Προμηθευτές υγείας που παρέχουν τις χαμηλότερες τιμές. Στα πλαίσια αυτής της μορφής Ασφαλίσεως, η Κυβέρνηση και οι μεγάλοι εργοδότες αποκτούν σημαντική μονοψωνιακή δύναμη έναντι των  Νοσοκομείων και μπορούν να  επιτύχουν μικρότερες τιμές. Επιπλέον, παρέχουν στους ασφαλισμένους σημαντικές πληροφορίες όσον αφορά το κόστος  των υπηρεσιών που αυτοί μπορούν να καταναλώσουν και με αυτόν τον τρόπο, οι καταναλωτές είναι ενημερωμένοι και μπορούν να πάρουν ασφαλείς αποφάσεις οι οποίες θα τους οδηγήσουν σε ορθολογική χρησιμοποίηση των πόρων που θα καταναλώσουν. 

 

Τα οικονομικά κίνητρα τα οποία προσφέρει ο Ασφαλιστικός Οργανισμός στους ασφαλισμένους αφορούν κυρίως στη μείωση των ασφαλίστρων που είναι υποχρεωμένοι αυτοί να πληρώνουν, στην περίπτωση όπου οι Ασφαλισμένοι χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες υγείας που κοστίζουν λιγότερο.

 

Με την πληροφόρηση του  Καταναλωτή για το κόστος,  η Καμπύλη της Ζήτησης των Νοσοκομειακών Υπηρεσιών από τους Καταναλωτές γίνεται πιο ελαστική, πράγμα που σημαίνει ότι τα Νοσοκομεία  αποκτούν  κίνητρα  προκειμένου να μειώσουν τις τιμές που χρεώνουν για τις υπηρεσίες που παρέχουν.

 

Παρόλα αυτά, η Καμπύλη της Ζήτησης για  το σύνολο των νοσοκομειακών υπηρεσιών παρουσιάζεται ανελαστική. Αυξημένη Ελαστικότητα της Ζήτησης, σημαίνει πρακτικά ότι μία συγκεκριμένη ποσοστιαία μείωση στις τιμές των υπηρεσιών μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση της κατανάλωσης των  υπηρεσιών  που  προσφέρει το συγκεκριμένο Νοσοκομείο, πράγμα το οποίο φυσικά συμφέρει  τα Νοσοκομεία, όπως θα  μπορούσαμε  εύκολα να δείξουμε  χρησιμοποιώντας τις μεθόδους της οικονομικής θεωρίας.  (26)

 

Οταν ένα νοσοκομείο αντιμετωπίζει  μία σταθερή Ελαστικότητα της Ζήτησης των υπηρεσιών που παρέχει, τότε  η Αριστη Τιμή που προσφέρει εξαρτάται μόνο από το Οριακό  Κόστος παραγωγής των υπηρεσιών του και  από την Ελαστικότητα  της Ζήτησης για τις υπηρεσίες του.

 

Στην περίπτωση όπου η Ελαστικότητα της  Ζήτησης αυξάνεται, η τιμή μειώνεται και αυτή η μείωση προκαλεί μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση στην  προσέλκυση των Καταναλωτών και κατά  συνέπεια στη ζητούμενη ποσότητα  των υπηρεσιών που παρέχει. Αυτό έχει ευνοϊκή επίδραση για τους Καταναλωτές γιατί με την αύξηση των εσόδων που θα προκύψει για το Νοσοκομείο, μειώνεται το κατά κεφαλήν ασθενών  Σταθερό Κόστος των υπηρεσιών υγείας.

 

Η αυξανόμενη τιμή της Ελαστικότητας της Ζήτησης υπηρεσιών υγείας που προσφέρει ένα Νοσοκομείο αντιπροσωπεύει την πρακτική διάσταση της ανταγωνιστικότητας του νοσοκομειακού κλάδου και της εφαρμογής των κανόνων του Ανταγωνισμού.

 

Για τον Νοσοκομειακό Ανταγωνισμό μπορούμε να πούμε ότι δεν αφορά μόνο τα Νοσοκομεία τα οποία έχουν κερδοσκοπική αποστολή. Η έννοια του Ανταγωνισμού έχει σημαντική αξία και για τα  Νοσοκομεία  μη  κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Και αυτή η κατηγορία Νοσοκομείων θα πρέπει να μειώσει τα  κόστη της και να βελτιώσει το επίπεδο των παρεχομένων από αυτήν υπηρεσιών. Με τον τρόπο αυτών θα  εξοικονομήσει τους πολύτιμους οικονομικούς πόρους και θα  μπορέσει να  επιβιώσει. Είναι κανόνας ζωής και επιβίωσης ο Ανταγωνισμός ακόμα  και για τα μη κερδοσκοπικά Νοσοκομεία.   (26 , 27)

 

 

 

Στη δεκαετία του '80 παρατηρήθηκε στην Ολλανδία και σε άλλες χώρες του  κόσμου η τάση να περάσουν ορισμένες από τις διαδικασίες χρηματοδότησης αλλά και της ίδιας της παροχής των υπηρεσιών υγείας στα χέρια των ιδιωτών. Θεωρήθηκε ότι ο Ιδιωτικός Τομέας μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερος σε αυτές τις δύο διαδικασίες. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε Ιδιωτικοποίηση.

 

Η Ιδιωτικοποίηση δεν συμβαίνει μόνο στις χώρες που έχουν Εθνικά  Συστήματα Υγείας αλλά και σε χώρες που έχουν Μικτά Συστήματα Υγείας όπως για παράδειγμα στην Ολλανδία. Στη χώρα αυτή το 61 % του πληθυσμού είναι ασφαλισμένο όσον αφορά την υγεία σε Δημόσιους Οργανισμούς ενώ το υπόλοιπο μέρος του πληθυσμού σε Ιδιωτικούς Οργανισμούς.

 

Δεν πρέπει να θεωρήσουμε σαν Ιδιωτικοποίηση την πώληση απλώς μερικών Παγίων στοιχείων του χώρου της Υγείας στους ιδιώτες. Ιδιωτικοποίηση εννοούμε γενικότερα  την ανάληψη ορισμένων λειτουργιών που αφορούν την παροχή της υγείας από τους ιδιώτες.

 

Η Ιδιωτικοποίηση των Υπηρεσιών Υγείας που έως τώρα ανήκαν αποκλειστικά στο Δημόσιο, υποστηρίζεται από τους μελετητές ότι θα έχει τα εξής αποτελέσματα :

 

α. Οι ιδιωτικές  Υπηρεσίες Υγείας θα μπορέσουν  να πετύχουν μείωση του κόστους παροχής των υπηρεσιών τους και επομένως, προσφορά καλυτέρων τιμών προς τον Καταναλωτή. Η λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών σε ανταγωνιστικό περιβάλλον θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις αυτές να συντονίσουν την παροχή των υπηρεσιών τους σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των Καταναλωτών των υπηρεσιών αυτών.

 

β. Η Ιδιωτικοποίηση θα αφαιρέσει ορισμένα  βάρη από τον Δημόσιο τομέα  και θα  επιτρέψει την αναδιάρθρωση και τον καλύτερο συντονισμό των Δημοσίων Υπηρεσιών Υγείας.

 

γ. Η Ιδιωτικοποίηση θα αφαιρέσει ορισμένα  βάρη από τον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων του Κράτους, θα συμβάλλει προς την κατεύθυνση της μείωσης της φορολογίας των πολιτών του Κράτους  και θα δημιουργήσει κίνητρα  για πραγματοποίηση περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων.  (20)

 

 

 

Παρουσιάσαμε στα προηγούμενα κεφάλαια τις απόψεις των Οικονομολόγων της Υγείας που αναφέρονται στην εισαγωγή μεθόδων  ανταγωνισμού στη λειτουργία του Συστήματος Υγείας. Αυτές τις απόψεις θα υιοθετήσουμε και εμείς προσπαθώντας να διατυπώσουμε τις προτάσεις μας για την εφαρμογή Φιλελευθέρων ιδεών στην Ελληνική οικονομία.

 

Στο βιβλίο των Α. Ανδριανόπουλου και Γ.  Λούλη με τίτλο "Η Φιλελεύθερη Ιδεολογία" αναφέρεται σε άρθρο του κ. Α. Ανδριανόπουλου  (σελίδα  23) :  "Ο Νεοφιλελευθερισμός δεν υποστηρίζει ένα απεριόριστο κύμα  ιδιωτικοποιήσεων  ούτε και την εξαφάνιση της οικονομικής παρέμβασης του δημοσίου. Προτείνει αντίθετα ένα μεσαίο δρόμο.".  Και συνεχίζει σε άλλη σελίδα  :  "..  Μια τέτοια πολιτική αφ' ενός  μεν ελαχιστοποιεί τα  δημοσιονομικά προβλήματα του τόπου, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει τα δημόσια έσοδα για  την πραγματοποίηση μιας ουσιαστικής κοινωνικής πολιτικής, την οποία  ο Νεοφιλελευθερισμός ουδέποτε εγκαταλείπει".

 

Στο  ίδιο βιβλίο σε άρθρο του κ. Γ. Λούλη (στη σελίδα 36) αναφέρονται τα εξής :".  Ταυτόχρονα μη κάνοντας τον επιχειρηματία το Κράτος  μπορεί να ασχοληθεί με τη βελτίωση κρίσιμων τομέων του Κράτους – Πρόνοιας όπως την Υγεία, διαθέτοντας μάλιστα πολύτιμους πόρους γι' αυτήν, αφού θα 'χει επιτύχει ήδη την οικονομική ανάπτυξη μέσω της ενθάρρυνσης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

 

Τέλος στο ίδιο βιβλίο στη σελίδα  424 σε άρθρο του Henry Hazlett διατυπώνεται  η  άποψη : "Ο Ανταγωνισμός της ελεύθερης  αγοράς είναι η μεγάλη σπίθα  για βελτίωση και ανανέωση, το σημαντικότερο ερέθισμα για έρευνα, το κυριότερο κίνητρο για μείωση του κόστους, για ανάπτυξη νέων ή και καλύτερων προϊόντων. Εχει προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες στην ανθρωπότητα.

 

Πάνω σε αυτούς τους άξονες - με τους οποίους συμφωνούμε άλλωστε απολύτως - θα βασιστούμε και εμείς προκειμένου να διατυπώσουμε τις παρακάτω προτάσεις που αφορούν την εφαρμογή μεθόδων του Ανταγωνισμού στη λειτουργία του Συστήματος Υγείας της χώρας μας.

 

 

 

α) Η μείωση των δημοσίων δαπανών μέσω της  αποφυγής της σπατάλης του δημοσίου τομέα της Οικονομίας μας

 

β) Η εξοικονόμηση και ορθολογική ανακατανομή πόρων της οικονομίας μας προκειμένου να αντιμετωπισθούν και να ικανοποιηθούν σημαντικές ανάγκες υγείας του πληθυσμού

 

γ) Η ορθολογική χρησιμοποίηση της νοσηλείας

 

δ) Η βελτίωση της αποδοτικότητας των ανθρώπινων, χρηματικών, υλικών και επιστημονικών πόρων που χρησιμοποιούνται  από το Σύστημα Υγείας της χώρας μας

 

ε) Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Συστήματος Υγείας

 

στ) Η βελτίωση του προγραμματισμού, της αξιολόγησης και του απαραίτητου ελέγχου στη λειτουργία του Συστήματος Υγείας

 

ζ) Η εξυγίανση του Ασφαλιστικού Συστήματος της χώρας μας

 

η) Η απαραίτητη ανάπτυξη μίας Εθνικής Πολιτικής και Εθνικής Στρατηγικής για την Υγεία

 

θ) Η βελτίωση του προγραμματισμού της Κοινωνικής Πολιτικής του Κράτους

 

ι) Ο περιορισμός της άσκοπης κρατικής δραστηριοποίησης σε τομείς όπου αυτό δεν είναι απαραίτητο για κοινωνικούς και οικονομικούς σκοπούς

 

 

 

 

α) Η προσπάθεια για τον περιορισμό της προκλητής κατανάλωσης των υπηρεσιών και αγαθών που προσφέρει το Σύστημα Υγείας της χώρας

 

β) Ο έλεγχος της ορθότητας και της χρησιμότητας των παρεχομένων από το Σύστημα Υγείας στον πληθυσμό ιατρικών πράξεων καθώς επίσης και των χορηγούμενων συνταγών

 

γ) Η μείωση των ημερών νοσηλείας των ασθενών

 

δ) Η ανάπτυξη υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

 

ε) Η εξασφάλιση της κανονικότητας και της σταθερότητας των πληρωμών των Νοσοκομειακών δαπανών από τους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς

 

στ) Ο προγραμματισμός του αριθμού των φοιτητών  των Σχολών των Επαγγελμάτων Υγείας με ορθολογικά κριτήρια

 

ζ) Η εξασφάλιση της συνεργασίας των μονάδων του ιδιωτικού με τις μονάδες του δημοσίου τομέα προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του Δημοσίου τομέα  παραγωγής υπηρεσιών υγείας

 

η) Η μείωση της γραφειοκρατικής καταδυνάστευσης του Συστήματος Υγείας και κατ' επέκταση του πολίτη

 

θ) Η αναγνώριση του ευρύτερου κοινωνικού ρόλου τον οποίον  διαδραματίζει το Σύστημα Υγείας και οι επαγγελματίες που λειτουργούν σε αυτό

 

ι) Η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού ρόλου του Συστήματος Υγείας

 

ια) Η ορθολογική γεωγραφική κατανομή των υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας

 

ιβ) Η έγκαιρη αντιμετώπιση των προβλημάτων που συνεπάγεται η "γήρανση" του πληθυσμού της Ελλάδας

 

 

 

              

 

Σύμφωνα με το Κείμενο της Διακήρυξης "Υγεία για όλους" της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, αποτελεί παγκόσμιο και πρέπει να αποτελέσει εθνικό στόχο κάθε  χώρας η ανάπτυξη και ενίσχυση του Συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα θα έχει σαν στόχο της την πρόληψη ή την έγκαιρη διάγνωση μιας νόσου και η εφαρμογή της  θα έχει σαν συνέπεια την βελτίωση του επιπέδου υγείας του ελληνικού πληθυσμού.

 

Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση όλων των επιστημόνων της Υγείας ότι η πρόληψη μιας νόσου ή ενός ατυχήματος είναι σαφώς πιο οικονομική από την θεραπεία. Πρέπει επίσης να  αναφέρουμε τη διαπίστωση ότι πολλές ασθένειες (όπως π.χ.ο καρκίνος ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα) αν δεν αντιμετωπισθούν σε πρόωρα στάδια, τότε δεν είναι δυνατή η θεραπεία τους. Σε τέτοιες νόσους οφείλεται σήμερα το 80 % των θανάτων. Ασθένειες του είδους αυτού προκαλούν υψηλή θνητότητα αλλά χαμηλή νοσηρότητα εξαιτίας των αιφνιδίων θανάτων που προκαλούν με αποτέλεσμα να μην διαφαίνεται άμεσα η σημαντικότητα της πρόληψής τους επειδή τα αποτελέσματά τους δεν εκφράζονται με δείκτες χρησιμοποίησης υπηρεσιών υγείας.

 

Προτείνουμε  :

 

1. Την ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων και ανάπτυξη νέων Κέντρων Υγείας τα οποία θα έχουν σαν στόχο την πρόληψη των νοσημάτων και την ενημέρωση των κατοίκων.

 

2. Την χρήση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ώστε με τα κατάλληλα διαφημιστικά  μηνύματα να ευαισθητοποιηθεί και να ενημερωθεί το  κοινό για τα  θέματα Υγείας. Έμφαση να δοθεί στο κάπνισμα, στη διατροφή, στη χρήση ναρκωτικών, στο A.I.D.S. και στα ψυχολογικά προβλήματα των νέων.

 

3. Σύσταση ομάδων ενημέρωσης μαθητών, φοιτητών, σπουδαστών, γονέων, εργατών και άλλων ομάδων, που θα ενημερώνουν τα άτομα για τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους και θα δίνουν τις κατάλληλες οδηγίες για υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

 

4. Υιοθέτηση και εφαρμογή κινήτρων ώστε να λάβουν μέρος στην προσπάθεια οι  Εκπαιδευτές Υγείας οι οποίοι στη χώρα μας είναι λίγοι.

 

5. Να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στην αγωγή Υγείας.

 

6. Ανάπτυξη της Κοινωνικής Ιατρικής η οποία θα έχει σαν αποστολή την λύση των προβλημάτων Υγείας μιας κοινότητας σε πρωτοβάθμιο επίπεδο.

 

7. Εισαγωγή μεθόδων MARKETING στο σχεδιασμό των δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Στην Υγεία ισχύει ο χρυσός κανόνας πως πρέπει να ανιχνεύσουμε με πολλή προσοχή τα άτομα που έχουν ανάγκη από τις υπηρεσίες υγείας. Παρόλο που μπορεί να  καλύπτεται από κάποιο πρόγραμμα το 95 % του πληθυσμού μιας χώρας, είναι το τελευταίο 5 % που τις έχει  περισσότερο ανάγκη.

 

8. Τα Κέντρα Υγείας πρέπει να στελεχώνονται με το απαραίτητο προσωπικό ώστε να μην αναγκάζεται ο ασθενής να κατευθυνθεί προς το Νοσοκομείο, τις περισσότερες φορές για ασήμαντους λόγους. Χρειάζονται γι' αυτόν τον λόγο κίνητρα. Ακόμα και αν πολλαπλασιαστούν οι εργαζόμενοι των Κέντρων αυτών, το όφελος για την εθνική οικονομία θα είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερο λόγω της αποφυγής εκ μέρους τους της άσκοπης  μετακίνησης, του ψυχικού κόστους, των εξόδων και των απολεσθέντων εργατο-ωρών.

 

9. Να αναπτυχθεί η ειδικότητα του Γενικού  Γιατρού ο οποίος θα αναλαμβάνει να διασφαλίζει  το γεγονός ότι  ο ασθενής δεν θα πηγαίνει χωρίς σοβαρή αιτία στο Νοσοκομείο.

 

Με την εφαρμογή των πιο πάνω προτάσεων αναμένεται να μειωθεί δραστικά το κόστος της Υγείας σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών που έχουν πραγματοποιήσει  ειδικοί  επιστήμονες. Επιπλέον  θα  πάψει η ιατρική να  είναι νοσοκομειο-κεντρική, απρόσωπη και πολυδάπανη.

 

 

 

Αφορά τη φροντίδα υγείας που παρέχεται από τα Νοσοκομεία.

 

Προτείνουμε :

 

1. Την εφαρμογή μεθόδων Δημοσίων Σχέσεων.

 

1.1. Να εφαρμοστεί κατ' αρχήν η σηματοδότηση. Να σταματήσει το μαρτύριο των ασθενών που  δεν γνωρίζουν πώς να κυκλοφορήσουν μέσα στο νοσοκομείο λόγω έλλειψης σημάτων.

 

1.2. Ως θυρωροί να διορίζονται ικανά άτομα με γνώση της λειτουργίας του Νοσοκομειακού Συστήματος για να μπορούν να βοηθούν τους ασθενείς να βαδίσουν προς τη σωστή κατεύθυνση.

 

1.3. Από έρευνες μέτρησης της ικανοποίησης του ασθενούς διαπιστώθηκε  ότι σημαντικό  παράπονο  αποτέλεσε  η έλλειψη τηλεφωνικών συσκευών.  Είναι λογικό γιατί  οι ασθενείς είναι ψυχολογικά εξαρτημένα άτομα που έχουν ανάγκη την επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον. Να δοθούν τηλεφωνικές γραμμές στα Νοσοκομεία.

 

2. Να δοθεί έμφαση στη βελτίωση του Νοσοκομειακού περιβάλλοντος.

 

2.1. Να γίνει η προσπάθεια αποφυγής των θορύβων στους διαδρόμους και τους θαλάμους μέσω ενημέρωσης των ασθενών και αυστηρών συστάσεων από το προσωπικό

 

2.2. Να εφαρμοστεί ορθολογική συμπεριφορά των καθαριστών χώρων και ιματισμού. Είναι λάθος ο τρόπος  με  τον οποίον καθαρίζονται οι χώροι. Οι λύσεις είναι γνωστές και δεν κοστίζουν.

 

2.3. Να ενισχυθεί το σύστημα πυρασφάλειας των Νοσοκομείων

 

2.4. Να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας των εργαζομένων στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

 

3. Να  αναπροσαρμοστούν οι εφημερίες  των Νοσοκομείων, των ιατρών και του  προσωπικού συμφώνως προς  τις  ανάγκες των ασθενών και όχι μόνο προς τις ανάγκες των εργαζομένων.

 

4. Να απελευθερωθεί σε πρώτη φάση η διαδικασία παραγωγής συμπληρωματικών νοσοκομειακών υπηρεσιών όπως είναι ο καθαρισμός χώρων, ο καθαρισμός ιματισμού και η παραγωγή φαγητού. Να ανατεθούν οι υπηρεσίες αυτές σε μειοδότες διαγωνισμών εφόσον διαπιστωθεί ότι προσφέρουν χαμηλότερες τιμές από το συνολικό  κόστος παραγωγής  των υπηρεσιών αυτών από το Νοσοκομείο.

 

Οι πιο πάνω προτάσεις αποσκοπούν στη βελτίωση της "εικόνας" του  νοσοκομειακού  χώρου. Πρέπει να πάψει το σύγχρονο Ελληνικό Νοσοκομείο να έχει την εικόνα του  Πτωχοκομείου των περασμένων αιώνων.

 

5. Να μετρηθεί το κόστος των παρεχομένων υπηρεσιών

 

5.1. Να γίνει ανάλογη προσπάθεια με αυτή των D.R.G.s για τα οποία έγινε λόγος στο  κείμενο της εργασίας μας. Κάθε νοσοκομειακή υπηρεσία να έχει ένα κόστος για τον περιορισμό του οποίου θα φροντίζει ο γιατρός.

 

5.1.1. Να αναπτυχθεί το σύστημα του Νοσοκομείου ημέρας, του Χειρουργείου ημέρας και της κατ' οίκον νοσηλείας για όσους δεν χρειάζονται απαραίτητα τη νοσοκομειακή φροντίδα επί μακρόν.

 

5.2. Να εφαρμοστεί το σύστημα των Δορυφορικών Προϋπολογισμών μέσα  στα πλαίσια μιας εθνικής διαδικασίας  κατάρτισης Σφαιρικών Προϋπολογισμών. Το κάθε  νοσοκομειακό  τμήμα να διαμορφώνει τον  Προϋπολογισμό δαπανών για το  επόμενο έτος. Τα τμήματα που θα προσφέρουν μία  συγκεκριμένη ποιότητα υπηρεσιών χωρίς να υπερβούν το προϋπολογισμένο ύψος δαπανών να  παίρνουν Bonus. 

 

5.3. Η εξέλιξη των στελεχών των νοσοκομείων να έχει σχέση με την παραγωγικότητά τους και όχι την κομματική θέση τους.

 

5.4. Τα στελέχη να εργάζονται με συμβόλαια ορισμένου χρόνου. Οσα από αυτά δεν κάλυψαν τους στόχους τους να υποχρεώνονται σε διακοπή των συμβολαίων τους και λύση της  εργασιακής τους συμβάσεως.

 

5.5. Να υπάρχει αυστηρός επιστημονικός έλεγχος της σκοπιμότητας και ορθότητας της  παροχής  ιατρικών υπηρεσιών και της συνταγογραφίας. Να  θεσμοθετηθεί  συγκεκριμένη διαδικασία αξιολόγησης των ιατρών.

 

5.6. Να καταγραφούν και να χορηγούνται τα φάρμακα εκείνα που  έχουν χαμηλότερο  κόστος από άλλα  ομοειδή. Οι γιατροί να χορηγούν συνταγές των οποίων το κόστος δεν θα υπερβαίνει ένα  αυστηρώς προϋπολογισμένο ποσό.

 

5.7. Να αξιολογηθεί η χρήση των παγίων στοιχείων του Νοσοκομείου. Σε περίπτωση  που αυτά υποαπασχολούνται να εκποιηθούν ή να ενοικιαστούν σε ιδιώτες ή σε άλλους κρατικούς φορείς.

 

5.8. Να εφαρμοστούν διαδικασίες αξιολόγησης της Βιοϊατρικής τεχνολογίας συμφώνως προς τις παγκοσμίως παραδεδεγμένες αρχές.

 

5.9. Να καταργηθούν οι ισχύουσες διαδικασίες αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων γιατί δεν θεσμοθετούν την επαρκή και αντικειμενική αξιολόγηση.

 

5.10. Η τεχνολογία να αξιοποιείται σωστά και να κατανέμεται χωροταξικά κατά τρόπον ώστε να είναι πραγματικά χρήσιμη και αποδοτική. Στο σημείο αυτό απαραίτητη είναι η συνδρομή μιας Εθνικής Επιτροπής Αξιολόγησης της Τεχνολογίας.

 

6. Να δημιουργηθούν κίνητρα τα οποία κάνουν ελκυστικό το επάγγελμα του νοσηλευτή. 

 

6.1. Τα κίνητρα θα είναι οικονομικά κατ' αρχήν και θα πρέπει να εξασφαλίζουν άνετες συνθήκες διαβίωσης καθώς επίσης και εργασιακές  συνθήκες ικανές να  προσελκύσουν 15.000 επιπλέον άτομα τα οποία χρειάζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας σήμερα.

 

6.1.1. Ο νοσηλευτής, η μαία ή και ο τραπεζοκόμος  να είναι ειδικευμένοι κατόπιν αποφοίτησης από Σχολή Ανωτάτου Επιπέδου και τετραετούς  φοιτήσεως συμφώνως προς τα πρότυπα του Εξωτερικού.

 

7. Να καθιερωθεί ο έλεγχος σε όλα τα επαγγέλματα υγείας

 

7.1. Οι διοικητικοί να αξιολογούνται και να ελέγχονται αναλόγως των αποτελεσμάτων τα οποία το τμήμα τους παρήγαγε.

 

7.2. Το λοιπό προσωπικό - πλην ιατρών - να ελέγχεται για τις υπηρεσίες που παρείχε.

 

7.3. Να παρέχονται πριμ παραγωγικότητας προς τους υπαλλήλους ώστε να συνδεθεί η αμοιβή με την παραγωγικότητα

 

7.3.1. Να δοθούν Bonus σε όσους πέτυχαν στο έργο τους για  ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

 

7.4. Να επιβληθούν διοικητικές κυρώσεις κατ' αρχήν σε όσους δεν πέτυχαν στο έργο τους.

 

7.5. Ισως θα έπρεπε να είναι το βασικότερο από όλα τα θέματα που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις των υπαλλήλων του Ε.Σ.Υ. Παρόλα αυτά οι συνθήκες δεν είναι ακόμα ώριμες. Πρόκειται για το θέμα της κατάργησης της μονιμότητας των Δημοσίων Υπαλλήλων και στην περίπτωση, των εργαζομένων στο Ε.Σ.Υ. Βασική προϋπόθεση για να εφαρμοστούν οι συνθήκες Ανταγωνισμού είναι η παροχή κινήτρων προς τον εργαζόμενο. Σήμερα όμως ο εργαζόμενος αρκείται στην διατήρηση της μονιμότητας. Η κατάργηση αυτού του αντιπαραγωγικού θεσμού θα συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικότητας των υπαλλήλων.

 

8. Να επιτραπεί η ελεύθερη επιλογή ιατρού. Η ελευθερία της επιλογής αποτελεί βασική αρχή της Φιλελεύθερης ιδεολογίας.

 

8.1. Να επιβληθούν αυστηροί έλεγχοι και σοβαρές κυρώσεις σε όσους ιατρούς απολαμβάνουν συμπληρωματικής παράτυπης αμοιβής.

 

8.2. Να επιτραπεί στους ιατρούς η πρόσθετη απασχόληση και να καταργηθεί η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση από τα  Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ.

 

 

 

1. Η εκπαίδευση στα επαγγέλματα Υγείας θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί

 

1.1. Να  ισχύσει ο κλειστός αριθμός των εισαγομένων στις Ιατρικές Σχολές. Ο αριθμός αυτών είναι περίπου 334 φοιτητές για τα ελληνικά δεδομένα ενώ το 1989 εισήχθησαν 860 χωρίς να συνυπολογίσουμε σε αυτούς τον αριθμό των εκατοντάδων μετεγγραφομένων από Σχολές του Εξωτερικού και ιδίως των Ανατολικών χωρών της  Ευρώπης. Οι πλεονάζοντες ιατροί της χώρας δημιουργούν τεχνητές ανάγκες υγείας και παρέχουν άσκοπες υπηρεσίες προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα  ικανοποιητικό εισόδημα.

 

1.2. Να εισαχθούν γενικά οικονομικά μαθήματα και μαθήματα Οικονομικών της Υγείας στις Ιατρικές Σχολές, ώστε να αποκτήσουν οι γιατροί σαφή αίσθηση της ανάγκης για περιορισμό του κόστους της Υγείας και να συνειδητοποιήσουν το ρόλο τους στην προσπάθεια αυτή.

 

1.3. Να εισαχθούν μαθήματα Διοίκησης Υπηρεσιών  Υγείας στις Ιατρικές Σχολές για τους ίδιους λόγους.

 

1.3.1. Τα ίδια μαθήματα των προηγουμένων  δύο παραγράφων να ισχύσουν και για τις υπόλοιπες σχολές επαγγελμάτων υγείας.

 

1.4. Να αναγνωριστεί επισήμως από το Κράτος  η Μεταπτυχιακή Υγειονομική Σχολή της  Αθήνας, να αναβαθμιστεί ο ρόλος της, να εμπλουτισθεί το πρόγραμμα σπουδών της και να δημιουργηθεί παράρτημά της στη Θεσσαλονίκη σε πρώτη φάση και αργότερα και  σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

 

1.5. Να δημιουργηθούν Σχολές Εκπαιδευτών Υγείας σε όλη την Ελλάδα. Η πρόληψη έχει αποδειχθεί ότι είναι κατά πολύ φθηνότερη από τη θεραπεία. Ετσι θα εξοικονομηθούν οικονομικοί πόροι.

 

1.6. Να καθιερωθεί μάθημα Αγωγής Υγείας στην Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Οι κακές συνήθειες όσον αφορά τη διατροφή και τον τρόπο ζωής  αποκτώνται στη νεανική ηλικία. Ακριβώς σε αυτή την ηλικία πρέπει να εστιαστεί το βάρος της Πρόληψης.

 

1.6.1. Ως εκπαιδευτές Υγείας μπορούν να λειτουργήσουν οι ήδη υπάρχοντες καθηγητές και δάσκαλοι των υπολοίπων μαθημάτων.

 

1.6.2. Να καθιερωθεί ειδικότητα εκπαιδευτή υγείας στις Σχολές των Τ.Ε.Ι. μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

 

1.7. Να καθιερωθεί μάθημα κυκλοφοριακής Αγωγής στην  Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια  Εκπαίδευση. Το κόστος των προσπαθειών της παρούσας και των τριών προηγουμένων παραγράφων είναι ίσως και χιλιάδες φορές μικρότερο από το κόστος των θανάτων εξαιτίας ατυχημάτων ή εξαιτίας ενός μη υγιεινού τρόπου διαβίωσης.

 

1.8. Να  διευρυνθεί και να γίνει ανάλογος των ευρωπαϊκών προτύπων ο ρόλος του Γενικού Γιατρού του Γιατρού Εργασίας και του Κοινωνικού Γιατρού. Αυτές οι τρεις ειδικότητες έχουν σα στόχο να προάγουν την αποτελεσματικότητα του Συστήματος Υγείας και να εξοικονομήσουν πολύτιμους υλικούς και οικονομικούς πόρους.

 

2. Να προαχθεί η έρευνα

 

2.1. Αναγκαία είναι η συγκρότηση Εθνικού Κέντρου Ερευνών Υγείας το οποίο θα συντονίζει τις ερευνητικές προσπάθειες και θα κατανέμει τα απαραίτητα κονδύλια. Επίσης θα διασφαλίζει, θα συντονίζει και θα προάγει τη χρησιμοποίηση κονδυλίων διεθνών ερευνητικών φορέων.

 

2.1.1. Η δράση του Κέντρου αυτού να συντονίζεται με τη δράση Εθνικής Επιτροπής Κατανομής των Πόρων της Υγείας στους διάφορους φορείς καθώς επίσης να υπάγεται στην Εθνική Επιτροπή για την Υγεία.

 

2.1.1.1. Η Εθνική Επιτροπή Κατανομής των Πόρων πρέπει να είναι μόνιμη και να έχει συμβουλευτικό έργο και επιτελικό χαρακτήρα. Αντικείμενό της θα είναι η κατανομή των περιορισμένων πόρων για την Υγεία σε χρήσεις οι οποίες θα παράγουν το μεγαλύτερο  δυνατό όφελος για το Σύστημα Υγείας και για την κοινωνία.

 

2.1.1.2. Η Εθνική Επιτροπή για την Υγεία θα πρέπει να έχει μόνιμη 5 ετούς διαρκείας  σύνθεση. Να αποτελείται από εκπροσώπους της Κυβέρνησης, των Κοινοβουλευτικών Κομμάτων καθώς επίσης και ειδικούς ερευνητές της Υγείας. Να διορίζεται από τη Βουλή για 5 έτη και να διαμορφώνει τις εθνικές στρατηγικές για την Υγεία.  Οι στρατηγικές αυτές θα επιμερίζονται σε εθνικές και περιφερειακές πολιτικές για την Υγεία και σε μακροπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς στόχους. Οι αποφάσεις της  να έχουν σε πολλά  σημεία δεσμευτικό χαρακτήρα για την Κυβέρνηση.

 

2.1.1.3. Ο Υπουργός και η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, λόγω του ευρύτερου κοινωνικού χαρακτήρα της αποστολής  τους να έχουν μόνιμη θέση στην Κυβέρνηση και ορισμένη θητεία η οποία  να μην διακόπτεται όταν αλλάζει η Κυβέρνηση.

 

2.2. Να συνδεθεί η Πανεπιστημιακή Ερευνα με τις πραγματικές ανάγκες και τη χρηματοδότηση από ιδιωτικές επιχειρήσεις. 

 

2.2.1. Να αναβαθμιστεί ο ρόλος των ερευνητών υγείας. Σήμερα το κράτος τους αντιμετωπίζει σαν περιθωριακά  άτομα. Η ενασχόλησή τους με την έρευνα αποτελεί επίσης και μειονέκτημα για την εξέλιξή τους στα ανώτερα κλιμάκια της ιεραρχίας.

 

2.3. Να ερευνηθεί η εφαρμογή ενός συστήματος προσδιορισμού του αγνώστου έως τώρα συνολικού και κατά  τομείς κόστους της Υγείας.

 

2.4. Να αναπτυχθεί και να εφαρμοστεί σύστημα προσδιορισμού του συνολικού και κατά τομείς νοσοκομειακού κόστους.

 

2.4.1. Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών να ειδικευθούν ανάλογα  με τις γεωγραφικές περιοχές συμφώνως προς τα πορίσματα της Εθνικής Επιτροπής Κατανομής των Πόρων. 

 

2.4.2. Να αναπτυχθεί πληροφοριακό σύστημα Νοσοκομείων. Δεν μπορεί να υπάρξει Ανταγωνισμός χωρίς γνώση του κόστους. Το πληροφοριακό σύστημα θα συμβάλλει προς  την κατεύθυνση της γνώσης του κόστους.

 

2.4.3. Μέρος του πιο πάνω πληροφοριακού συστήματος θα βοηθά τους γιατρούς να κάνουν σύγκριση των τιμών των φαρμάκων που χορηγούν και θα τους επιτρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις με σεβασμό προς το κόστος της συνταγογραφίας που εκδίδουν.

 

2.5. Να ερευνηθεί και να προαχθεί σύστημα αξιολόγησης του Συστήματος Υγείας συμφώνως προς τις οδηγίες  της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.

 

3. Τα διευθυντικά στελέχη των Νοσοκομείων και των υπολοίπων μονάδων παροχής της Υγείας να διαθέτουν έμπρακτες αποδείξεις των ικανοτήτων τους.

 

3.1. Οι διευθυντές των Νοσοκομείων θα πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον Μεταπτυχιακές σπουδές στα Οικονομικά της Υγείας ή στη Διοίκηση μονάδων Υγείας.

 

3.1.1. Για όσο διάστημα ενδεχομένως θα υπάρξει έλλειψη στελεχών με ανώτατες εξειδικευμένες σπουδές για την Υγεία, όσοι αναλαμβάνουν τη διοίκηση των Νοσοκομείων της χώρας να παρακολουθούν εντατικά Μεταπτυχιακά σεμινάρια στην Υγειονομική Σχολή.

 

3.2. Τα ανώτατα αυτά στελέχη να διορίζονται από τη Βουλή και όχι από την Κυβέρνηση μετά από εισήγηση της  Εθνικής Επιτροπής για την Υγεία.

 

 

 

1. Οι πόροι θα κατανέμονται με  βάση τις υποδείξεις της Εθνικής Επιτροπής Κατανομής των Πόρων.

 

1.1. Η κατανομή αυτή θα γίνεται με βάση τις πραγματικές ανάγκες  υγείας  οι οποίες προσδιορίζονται από τους δείκτες υγείας της κάθε περιοχής της χώρας.

 

2. Ο καταναλωτής υπηρεσιών υγείας θα πρέπει να συμμετέχει στο κόστος της νοσηλείας του κατά τα πρότυπα της συμμετοχής στο κόστος των φαρμάκων που χορηγεί το Ι.Κ.Α. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσει και αυτός αίσθηση και επίγνωση του κόστους.

 

3. Η χρηματοδότηση θα γίνεται στα πλαίσια του Σφαιρικού προϋπολογισμού κάθε νοσοκομειακής μονάδας.

 

3.1. Το προϋπολογιζόμενο ύψος δαπανών που θα περιέχεται στον Σφαιρικό Προϋπολογισμό θα είναι συνάρτηση των προσδοκώμενου ύψους των υπηρεσιών που θα  παράσχει  το  Νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του επομένου έτους. Θα καταργηθεί επομένως το σύστημα προσδιορισμού του νοσοκομειακού κόστους  με βάση το ημερήσιο νοσήλιο το οποίο έχει αποδειχθεί ότι  είναι πληθωριστικό και ανακριβές στον υπολογισμό του κόστους.

 

3.2. Στη διαδικασία κατάρτισης του Προϋπολογισμού θα παρεμβαίνει και ο Ασφαλιστικός Οργανισμός.

 

3.3. Ο Σφαιρικός Προϋπολογισμός αποτελείται από το σύνολο των Δορυφορικών Προϋπολογισμών τους οποίους καταρτίζει το κάθε τμήμα του Νοσοκομείου

 

3.3.1. Οι Δορυφορικοί Προϋπολογισμοί καταρτίζονται με ορθολογικά επιστημονικά κριτήρια. 

 

4. Η πληρωμή του Νοσοκομείου από τον Ασφαλιστικό Οργανισμό θα γίνεται μετά  από τη μεσολάβηση του Δημοσίου Ταμείου Περίθαλψης το οποίο θα  ιδρυθεί με σκοπό να συγκεντρώνει τα χρήματα από τους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς και να τα αποδίδει στα Νοσοκομεία σε τακτά χρονικά διαστήματα. Θα εξασφαλιστεί κατ' αυτόν τον τρόπο η σταθερότητα και η κανονικότητα των πληρωμών των Νοσοκομείων.

 

4.1. Η πληρωμή γίνεται εκ των προτέρων ώστε το κάθε Νοσοκομείο να έχει την ευχέρεια να δαπανά τα χρήματά του σύμφωνα με τα προγράμματα τα οποία έχει αποφασίσει να υλοποιήσει.

 

5. Τα Νοσοκομεία θα μπορούν να  αγοράζουν συγκεκριμένες υπηρεσίες υγείας από τα Νοσοκομεία του Ιδιωτικού τομέα.

 

5.1. Σε περίπτωση όπου το κόστος μιας Νοσοκομειακής υπηρεσίας είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο που προσφέρει ο ιδιωτικός τομέας, τότε οι ασθενείς θα παραπέμπονται στα ιδιωτικά Νοσοκομεία με χρέωση των δημοσίων.

 

5.1.1. Η δαπάνη που θα δημιουργείται σε αυτή την περίπτωση καλύπτεται από τον προϋπολογισμό του Δημοσίου Νοσοκομείου.

 

6. Προκειμένου να  πιεσθούν οι καταναλωτές και Προμηθευτές Υγείας σε μία πιο ορθολογική από τη σημερινή συμπεριφορά προτείνουμε τη δημιουργία Δικτύων Συντονισμένων Φροντίδων κατά το Πρότυπο της Γαλλίας.

 

6.1. Τα δίκτυα αποτελούνται από επαγγελματίες της Υγείας και υγειονομικό εξοπλισμό και προσφέρουν  τις υπηρεσίες τους σε έναν πληθυσμό. 

 

6.1.1. Το Δίκτυο αγοράζει υπηρεσίες από κρατικά ή ιδιωτικά  Νοσοκομεία ή μπορεί να δημιουργήσει τα δικά του Νοσοκομεία. 

 

6.2. Ο πληθυσμός θα εγγράφεται στα Δίκτυα και θα πληρώνει ένα προκαθορισμένο ετήσιο ποσό συνδρομής.

 

6.3. Το ποσό αυτό θα καταβάλλεται στα δίκτυα μέσω του Δημοσίου Ταμείου Περίθαλψης αφού προηγηθεί διαπραγμάτευση Δικτύου και Ταμείου. Ο ασφαλιστικός  Οργανισμός μπορεί να επιλέξει το Δίκτυο εκείνο που προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή συνδρομής.

 

6.4. Οι γιατροί κατευθύνουν τη συμπεριφορά τους προς μία  ορθολογική χρήση των πόρων.

 

6.4.1. Κίνητρο για ορθολογικοποίηση της συμπεριφοράς των  γιατρών θα αποτελέσει  η πρακτική της χρησιμοποίησης των οικονομικών πλεονασμάτων του Δικτύου από τους γιατρούς.

 

6.4.2. Ο χρήστης των υπηρεσιών υγείας θα συμμετέχει κατά ένα ποσοστό στο κόστος της νοσηλείας του από τα δίκτυα.

 

6.4.3. Η ορθολογική χρησιμοποίηση των πόρων του Δικτύου από τους ιατρούς θα μπορέσει να επιτρέψει την παροχή των υπηρεσιών με χαμηλότερο κόστος  κάτι που θα επιτρέψει την προσέλκυση περισσοτέρων ασθενών.

 

6.4.4. Οι γιατροί αμείβονται κατά κεφαλή ασφαλισμένου στο Δίκτυο.

 

 

 

Στη μελέτη αυτή παρουσιάσαμε τους τρόπους με τους οποίους εισήχθησαν μέθοδοι Ανταγωνισμού στα Συστήματα Υγείας πολλών Κρατών του κόσμου καθώς επίσης περιγράψαμε και τα αποτελέσματα τα οποία ήδη έχουν διαφανεί.

 

Προτείναμε τέλος, ανάλογη εφαρμογή μεθόδων Ανταγωνισμού και στην ελληνική υγειονομική πραγματικότητα. Είναι γεγονός ότι το Σύστημα Υγείας της χώρας μας χρειάζεται  αναμόρφωση. Οι λόγοι είναι προφανείς με κυριότερους την ανάγκη για περιστολή των δαπανών και αύξηση της αποτελεσματικότητας του Συστήματος ώστε να γίνει περισσότερο χρήσιμο για τους πολίτες της χώρας μας.

 

Οι προτάσεις τις οποίες υποβάλλαμε δεν εστιάστηκαν αυστηρώς στην εφαρμογή του Ανταγωνισμού αλλά επεκτάθηκαν σε γενικότερα  θέματα. Προτείναμε έναν ευρύτερο  οργανωτικό μετασχηματισμό του Συστήματος Υγείας της χώρας.

 

Αυτό έγινε σκοπίμως παρά τον κίνδυνο να δημιουργηθεί εύλογα η εντύπωση ότι έχουμε τεθεί νοηματικά εκτός θέματος. Πιστεύουμε όμως ότι όταν ομιλούμε περί "εφαρμογής Φιλελευθέρων ιδεών στην Οικονομία της χώρας μας" εννοούμε υιοθέτηση ριζοσπαστικών θέσεων. Πιστεύουμε δε ότι οι ριζοσπαστικές θέσεις πρέπει να συνοδεύονται από την πρόθεση για εφαρμογή τους μέσα από μία θαρραλέα και επαναστατική διαδικασία.

 

Κατά την εκπόνηση της μελέτης αυτής προσπαθήσαμε με τις λιγοστές δυνάμεις μας να συμβάλλουμε παρουσιάζοντας τις απόψεις μας μέσα από ένα φιλελεύθερο πρίσμα  στην προσπάθεια που πρέπει να γίνει για την εξυγίανση του δημοσίου τομέα της Οικονομίας μας, μια προσπάθεια που χωρίς αμφιβολία θα καταλήξει στην πρόοδο και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.